Văn hoá

Việt Nam Ok, Nhật Bản Dame_Vol 34: Việc nuôi dạy trẻ của các ông bố Nhật Bản

2301-viet-nam-khac-nhat-ban3
22/01/2023

“Chăm con và bếp núc chủ yếu là công việc của phụ nữ.” Những giá trị cũ của Nhật Bản như vậy đã phai nhạt gần đây, và xã hội có một xu hướng khuyến khích nam giới tham gia tích cực vào việc chăm sóc trẻ đang dần lan rộng. Trong hoàn cảnh như vậy, những người đàn ông tích cực tham gia chăm sóc con cái được gọi bằng một cái tên rất ấn tượng. Đó là Ikumen.

”Ikumen” nghĩa là gì?

Ở Việt Nam, việc các ông bố đưa con đến trường và cùng nhau chơi ở công viên vào những ngày nghỉ và sau giờ học là điều rất phổ biến. Tuy nhiên, ở Nhật Bản, những ông bố như vậy khá ít và được gọi bằng những cái tên rất thú vị – “Ikumen”.

Ở Việt Nam, không hiếm những ông bố đưa con đến trường từ sáng sớm và đón con khi xe cộ đông đúc vào thời điểm tan tầm. Tôi là một trong số họ. Tôi thường có thời gian rảnh vào buổi chiều nên hàng ngày tôi hay đưa đón con, nấu bữa tối. Việt Nam có kha khá những người đàn ông như vậy so với Nhật Bản. Vì vậy, những ông bố như vậy cũng ít khi được gọi với cái tên đặc biệt nào.

Ikumen là sự kết hợp giữa “Iku” trong “chăm sóc trẻ em” và “men”, là cách diễn đạt của “nam” trong tiếng Anh. Nó khác với “Ikemen” dùng để chỉ những người đàn ông đẹp trai. Chữ “men” trong “ikemen” có hai nghĩa: “men” nghĩa là khuôn mặt và “men” nghĩa là đàn ông. Còn “Ikumen” dùng để chỉ những người đàn ông tích cực trong việc tham gia chăm sóc con cái.

Vậy tại sao lại có từ này? Điều này có thể được hiểu bằng cách nhìn vào lịch sử của xã hội Nhật Bản. Trong thời kỳ Nhật Bản tăng trưởng kinh tế nhanh chóng (1955-1973), đàn ông với tư cách là “trụ cột kinh tế của gia đình” và ưu tiên công việc hàng đầu. Ngay cả sau thời kỳ đó, làm việc nhiều giờ và làm việc vào các ngày lễ vẫn là cái gì đó khá phổ biến của nhiều người đàn ông Nhật Bản. Một nghiên cứu xã hội học đăng trên một tờ báo của Anh năm 2018 cho thấy trong những năm 1980, các ông bố Nhật Bản dành trung bình chưa đến 40 phút mỗi ngày để tiếp xúc với con cái.

Thậm chí, thời xưa còn có câu: “Động đất, sấm sét, lửa cháy, ông già”. Với việc liệt kê những điều đáng sợ, có thể thấy người cha là một sự tồn tại khá bề trên, trang trọng và đáng sợ trong gia đình.

Tuy nhiên, gần đây, xã hội Nhật Bản đã bắt đầu khuyến khích nam giới tham gia chăm sóc con cái, chẳng hạn như cho phép nam giới có kỳ nghỉ phép chăm con. Việc nhìn thấy những người đàn ông chăm con vào các ngày trong tuần ngày càng trở nên phổ biến. Những hình ảnh cha con tươi cười vui đùa trong công viên cũng không còn hiếm nữa.

Để móng tay dài?

Không hiếm đàn ông Việt sinh vào thập niên 70, 80 có ngón cái dài và móng út dài. Khi tôi còn học tiểu học và trung học cơ sở, chúng tôi thậm chí còn có xu hướng thi đua trong lớp để xem ai có móng tay dài nhất và cứng nhất. Tôi có nhiều người bạn vẫn đang để móng tay mà không cắt gọn gàng.

Tuy nhiên, phần lớn đàn ông Nhật Bản cắt ngắn móng tay gọn gàng và tôi hiếm khi thấy móng tay dài ra quá mức bình thường. Mặt khác, nhiều phụ nữ giữ cho móng tay của họ dài ra và tạo kiểu cho chúng bằng sơn móng tay hoặc các loại móng tay giả.

Tôi có một người bạn đang là sinh viên của một trường đại học tư thục ở Kyoto và làm việc bán thời gian tại một cửa hàng Ramen. Anh ấy ban đầu có để móng tay. Tuy nhiên, vào ngày đầu tiên đi làm thêm, người chủ bảo anh cắt móng tay ngay. Công việc của anh ta là nhận gọi món, dọn dẹp và rửa bát đĩa. Tuy anh ta vẫn có thể làm được việc của mình, nhưng chủ cửa hàng không thích móng tay để dài. Điều này là do mọi người coi là mất vệ sinh, đặc biệt là trong lĩnh vực nhà hàng.

Khi đàn ông để móng tay ở Nhật Bản, cần phải cân nhắc kĩ đến cách người khác nhìn nhận về nó.

Sự khác biệt giữa bóng đá Việt Nam và Nhật Bản

Việt Nam là đất nước yêu bóng đá. Khi còn là học sinh tiểu học và trung học cơ sở, tôi thường đến công viên, sân bóng và đuổi theo những quả bóng với những người bạn của mình. Lớn lên một chút, tôi và các bạn đồng trang lứa thường thuê sân để tập luyện và thi đấu. Đó là những kỉ niệm không bao giờ phai trong cuộc đời tôi.

Người Nhật cũng thích bóng đá. Năm 2022, họ đánh bại các cường quốc Đức và Tây Ban Nha ở World Cup, giành vị trí đầu tiên ở bảng đấu vòng loại có bốn đội và lọt vào top 16.

Có một lý do tại sao đội tuyển quốc gia Nhật Bản đã trở nên mạnh như vậy. Đối với học sinh cấp 3, đa số người Nhật không tụ tập bạn bè để chơi đơn thuần, mà tập luyện một cách nghiêm túc trong các câu lạc bộ bài bản của trường. Trường mạnh thuê quản lý, huấn luyện viên giỏi và tập luyện hàng ngày để đạt thành tích tốt trong các giải lớn. Giải đấu lớn nhất của bóng đá học sinh trung học là “Giải bóng đá học sinh trung học quốc gia” và mỗi tỉnh có vòng loại vào mùa thu. 48 trường đại diện từ mỗi tỉnh thi đấu từ cuối năm đến đầu năm mới (riêng Tokyo được hai suất). Giải đấu được tổ chức vào năm 2021-2022 là giải đấu kỷ niệm 100 năm thành lập.

Ngoài ra, trường còn có Giải bóng đá các trường đại học toàn Nhật Bản, và các đội mạnh luyện tập có hệ thống trong nhiều giờ mỗi ngày. Những người chơi chính của các đội này còn có cơ hội lên đội chuyên nghiệp và thi đấu tại các giải nhà nghề.

Khi tôi sống ở tỉnh Fukuoka trong ba tháng, tôi đã xem một đội sinh viên tập bóng đá. Các bài tập cũng như tiếng hò hét giữa các cầu thủ có cảm giác ngang bằng với các vận động viên chuyên nghiệp. Ngay cả các đội câu lạc bộ nhỏ cũng thuê huấn luyện viên bên ngoài. Bằng cách này, trình độ nền tảng của bóng đá Nhật Bản đã được nâng lên và bằng cách đào tạo thêm các cầu thủ được chọn, họ sẽ có thể phát triển thành những cầu thủ có thể tham gia các câu lạc bộ tại châu Âu.

Với việc tích lũy kinh nghiệm ở châu Âu và tham gia các trận đấu quốc tế với tư cách đội tuyển quốc gia, việc những cầu thủ Nhật Bản đã có được sức mạnh không thua kém các cường quốc tại World Cup là điều khá dễ hiểu.