Các bạn Việt Nam thân mến, năm 2023 theo âm lịch sẽ là năm Quý Mão, ở Việt Nam có nghĩa là con mèo nhưng có thể các bạn cũng đã biết, ở Nhật Bản, Mão có nghĩa là con thỏ. Việt Nam và Nhật Bản cùng có 12 con giáp nhưng trong số đó có 4 con vật khác nhau. Bài viết này tìm hiểu về ý nghĩa của từng con vật trong 12 con giáp này ở Việt Nam và Nhật Bản. Khởi nguồn của 12 con giáp 12 con giáp vốn bắt nguồn từ Trung Quốc. Truyền thuyết cho rằng thứ tự của 12 con giáp này là bắt nguồn từ việc Ngọc Hoàng tổ chức một cuộc thi chạy giữa các loài thú tới chúc mừng Ngọc Hoàng vào ngày 1 tháng 1, và lấy tên 12 con vật đến trước đặt tên cho mỗi năm. Trong cuộc thi, con trâu đến sớm nhất. Nhưng chú chuột lại ẩn trong tai trâu và khi chú trâu gần tới đích thì chuột ta nhảy ra tới đích sớm nhất. Con mèo không có tên trong 12 con giáp là do bị chú chuột đánh lừa nên ngày 2 tháng 1 mới đến chào Ngọc Hoàng Mão ở Nhật là con thỏ, còn ở Việt Nam là con mèo Vậy tại sao, cùng là chữ Mão (tiếng Hán viết là 卯) mà người Việt Nam lại đưa con mèo vào vị trí con thỏ trong 12 con giáp? Có nhiều cách lý giải, có thể kể tới 2 thuyết như sau. ・Chữ Mão「卯」trong tiếng Trung Quốc phát âm là 「Ma-o」, gần giống với từ “Mèo” trong tiếng Việt. ・Ở Việt Nam, thỏ không phải là loài động vật phổ biến trong cuộc sống của con người. Ngược lại, mèo chuyên bắt chuột không để chuột phá thóc, nên được coi là loài động vật thân thiết gần gũi với con người. Có thể vì vậy mà người Việt Nam chọn đưa con mèo vào 12 con giáp của mình. Ý nghĩa và tính cách liên quan tới 12 con giáp Nhật Bản Cách đọc Ý nghĩa Việt Nam Khác nhau Tính cách (theo văn hóa Nhật Bản) 子 Ne Chuột Tý Nhanh nhạy, con đàn cháu đống. 丑 Ushi Bò Sửu Trâu Nghiêm túc, chăm chỉ. Mạnh mẽ ra thành thực. 寅 Tora Hổ Dần Anh dũng, có năng lực phán đoán. 卯 U Thỏ Mão/mẹo Mèo Hiền lành, dịu dàng và an toàn. 辰 Tatsu Rồng Thìn Có năng lực lãnh đạo. 巳 Mi Rắn Tỵ Thông minh, hiểu biết và trường thọ. 午 Uma Ngựa Ngọ Hào phóng, dịu dàng. Khỏe mạnh và phong lưu. 未 Hitsuji Cừu Mùi Dê Người tốt tính, dễ tiếp xúc. Luôn bình tĩnh. 申 Saru Khỉ Thân Có trí thức cao, có năng lực thực hiện. 酉 Tori Gà Dậu Kiên trì, kinh doanh thịnh vượng. 戌 Inu Chó Tuất Trung thực, chăm chỉ. 亥 I Lợn rừng Hợi Lợn Khỏe mạnh, nhiệt huyết. Chữ viết và cách đọc tên 12 con giáp ở Nhật Bản như sau : 子 – Ne (Tý), 丑 – Ushi (Bò), 寅- Tora (Dần), 卯 – U (Thỏ), 辰 – Tatsu (Thìn), 巳 – Mi (Tỵ), 午 – Uma (Ngọ), 未 – Hitsuji (Cừu), 申 – Saru (Thân), 酉 – Tori (Dậu), 戌 – Inu (Tuất) và 亥- I (Lợn rừng). Trong 12 con giáp của Nhật Bản, ngoài Thố (thỏ) ra, còn có 3 con khác cũng không giống với Việt Nam. Đó là: Sửu ở Nhật là con bò, Mùi ở Nhật là con cừu và Hợi ở Nhật là con lợn rừng. Có thể là người Việt Nam đã thay thế tên những loài động vật gần gũi với cuộc sống con người để phù hợp với văn hóa của nước mình. Điểm đặc biệt là chỉ có Nhật Bản mới dùng từ “lợn rừng” (đọc là Inoshishi) vào năm Hợi (猪), còn các nước khác văn hóa 12 con giáp như Việt Nam, Tây Tạng, Thái Lan, Belarus, Bulgaria… thì đều dùng tên của con lợn chỉ con giáp “Hợi”. Một điểm thú vị là trong tiếng Nhật, từ Inoshishi (nghĩa là “lợn rừng”), được viết bằng tiếng Hán là “猪”, có nghĩa là “lợn” trong tiếng Trung Quốc. Còn trong tiếng Trung Quốc, khi muốn nói “lợn rừng”, người ta dùng chữ “野猪” (lợn hoang dã). Có lẽ do những yếu tố nói trên mà 12 con giáp của Việt Nam và Nhật Bản có những điểm khác nhau. Tuy nhiên, “Can chi” (干支）và “Thập nhị chi” (12 con giáp) là khác nhau. Nhưng ở Nhật Bản đa phần hiện nay chỉ dùng từ “干支” ( eto) để gọi chung. Ở Việt Nam nhiều người vẫn tin rằng tính cách của một con người có liên quan tới Can chi, nhưng ở Nhật thì hầu như không ai tin việc này. Ngược lại, nhiều người cho rằng tính cách con người phụ thuộc vào nhóm máu. Khi tôi còn nhỏ, hàng xóm có một bà lão rất hiền lành và biết nhiều về tính cách con người dựa trên ngày tháng và giờ sinh. Một hôm bà bảo “Cháu là con trâu. Sau này cuộc sống vất vả đấy. Nhưng may là sinh vào giờ buổi trưa nên cũng đỡ được phần nào”. Lúc đó tôi không hiểu lắm ý nghĩa của câu chuyện và cứ phân vân “Sao mình lại là con trâu”. Nhưng vì còn quá nhỏ nên không dám hỏi lại bà. Hiện nay, nhiều người Việt Nam vẫn tin rằng ngày sinh tháng đẻ có ảnh hưởng nhiều tới tính cách cũng như cuộc sống của con người. Tóm lược Trong bài viết này, chúng tôi đã giới thiệu sự khác nhau trong 12 con giáp của Việt Nam và Nhật Bản. Khởi nguồn từ truyền thuyết Ngọc Hoàng tổ chức cuộc thi chạy để chọn ra 12 con vật đến sớm nhất đặt tên cho mỗi năm. Tuy cùng ảnh hưởng văn hóa từ Trung Quốc nhưng 12 con giáp của Việt Nam có 4 con vật khác với 12 con giáp của Nhật Bản. Ngoài ra, người Nhật hiện không dùng 12 con giáp này để tiên đoán về tính cách và vận mệnh của con người. Năm nay là năm Quý Mão, chắc ở Việt Nam, hình ảnh của những chú mèo dễ thương sẽ tràn ngập khắp mơi. Ở Nhật là năm con Thỏ nên chắc sẽ không có những hình ảnh đó. Nếu có dịp về ăn Tết, các bạn hãy chụp nhiều ảnh để kỷ niệm năm Quý Mão nhé.

Nhật Bản có rất nhiều “chùa” và “đền", nhiều nơi đã trở thành địa điểm du lịch nổi tiếng. Vì tới thăm với mục đích du lịch v.v. nên nhiều bạn người nước ngoài không biết rõ sự khác biệt giữa chùa và đền ở Nhật. Vì vậy, trong bài viết này, chúng mình sẽ giới thiệu các đặc điểm của chùa và đền cũng như “điểm khác biệt về tôn giáo”, “điểm khác biệt về lối vào”, “các phong tục của Nhật liên quan đến đền chùa” v.v. [Nội dung bài viết] ・ Điểm khác biệt về tôn giáo ・ Điểm khác biệt về lối vào ・ Điểm khác biệt về cách khấn lễ ・ Phong tục đi lễ đầu năm v.v. ・ Những ngôi đền nổi tiếng linh thiêng ・ Điểm khác biệt giữa việc có thêm “O" hay không ・ Tổng kết Điểm khác biệt về tôn giáo Nói về chùa và đền, đầu tiên phải kể đến sự khác biệt về tôn giáo. Chùa là nơi thờ của Phật giáo, đền là nơi thờ của Thần đạo ・ Chùa = Phật giáo ・ Đền = Thần đạo Chùa Kinkakuji - Chùa Vàng (Kyoto) Như các bạn đã biết, Phật giáo là một tôn giáo có nhiều tín đồ trên khắp thế giới. Phật giáo khởi nguồn từ Ấn Độ, phát triển ở Trung Quốc, lan rộng và bén rễ ở nhiều nước châu Á. Phật giáo thờ “Phật”, tiêu biểu là Buddha. Đền Atsutajingu (Thành phố Nagoya) Thần đạo là tín ngưỡng riêng có của Nhật Bản. Thần đạo tôn thờ rất nhiều vị thần của thiên nhiên, con người, đất đai v.v. Người Nhật tin rằng các vị thần trú ngụ trong vạn vật trong thế giới tự nhiên và họ gọi điều đó là "Yaoyorozu no Kami". "Yaoyorozu" có nghĩa là "rất nhiều". Tên của các đền thờ Thần đạo Đền thờ Thần đạo có rất nhiều cách gọi, ví dụ như “〇〇 jinja”, “〇〇 jingu”, “〇〇 gu”, “taisha” v.v. Ngôi đền thờ Sugawara no Michizane - một học giả ở thế kỷ thứ 9 được gọi là “Tenmangu”. Ngôi đền thờ Tokugawa Ieyasu - một chỉ huy quân sự đã tạo ra thời kỳ Edo được gọi là “Toshogu”. “Tenmangu” và “Toshogu” có ở khắp các nơi ở Nhật Bản. Điểm khác biệt về lối vào Các công trình kiến trúc ở lối vào và trong khuôn viên chùa và đền có tên khác nhau. ・ Lối vào chùa = Yamamon - Sanmon ・ Lối vào đền = Torii Yamamon của Todaiji (Tỉnh Nara) “Yamamon” là lối vào chính thức của chùa. Sau khi đi qua cánh cổng này, bạn sẽ bước chân vào thế giới của Phật. Cũng có nơi viết và gọi đây là “Sanmon”. Torii của Tsurugaokahachimangu (Tỉnh Kanagawa) Ở lối vào đền, bạn sẽ thấy một công trình kiến trúc có tên là “Torii” và trông như thế này. Khi đi qua cánh cổng này, bạn sẽ bước vào thế giới linh thiêng. Điểm khác biệt về cách khấn lễ Chắp tay Điểm khác biệt lớn nhất trong cách khấn lễ ở chùa và đền là việc có vỗ tay hay không. Các bước khấn lễ ở chùa Khi khấn lễ ở chùa, bạn đừng vỗ tay. ① Cho tiền lễ vào trong hòm (có nơi không cho). ② Nếu có chuông (sợi dây thừng có chuông ở trên cao) thì rung chuông. Sau đó, chắp tay trước ngực và khấn lễ. ③ Cuối cùng cúi chào 1 lần rồi rời đi. Các bước khấn lễ ở đền Ở đền, chúng ta sẽ “ Cúi chào 2 lần → Đập tay 2 lần → Cúi chào 1 lần”. ① Sau khi cúi chào, cho tiền lễ vào trong hòm (có nơi không cho). ② Nếu có chuông thì rung chuông. Sau đó, cúi sâu 2 lần. ③ Đập tay 2 lần, chắp tay rồi khấn lễ. ④ Cuối cùng cúi chào 1 lần rồi rời đi. Phong tục đi lễ đầu năm v.v. Đi lễ Shichigosan Tôn giáo thể hiện trong các sự kiện trong năm Có nhiều người nói rằng “Người Nhật ít sùng đạo”. Phật giáo và Thần đạo là 2 tôn giáo lớn nhưng nhiều người không thường xuyên đi lễ chùa, đền. Thế nhưng, nhiều người Nhật thường đến đền chùa vào những dịp sau đây. Trong số đó, vào ngày lễ Shichigosan, họ chỉ đi tới đền. ・ Đi lễ đầu năm (Hatsumode) ・ Shichigosan: Nghi lễ cầu mong cho trẻ phát triển khoẻ mạnh ・ Cầu đỗ đạt trong các đợt thi đầu vào v.v. ・ Cầu tình duyên, cầu hôn nhân Đi lễ đầu năm (Hatsumode) Việc đi lễ chùa, đền vào đầu năm mới được gọi là “Hatsumode”. Đây là phong tục chào hỏi các vị thần phật, gửi lời cảm ơn vì năm cũ đã qua đi một cách bình an, cầu mong năm mới cũng sẽ khoẻ mạnh và bình an. Khi đó, nhiều người cũng sẽ cầu về đường kinh doanh, khoa cử, tình duyên v.v. Nhiều người Nhật không câu nệ trong việc đi lễ đầu năm thì phải đi chùa hay đi đền. Có người năm ngoái đã đi đền nên năm nay sẽ đi chùa. Cũng có người đi chùa và đi đền trong cùng một ngày. Những ngôi đền nổi tiếng linh thiêng Có một số ngôi đền rất thiêng với lời nguyện cầu ở một lĩnh vực nào đó. Chúng mình sẽ giới thiệu một vài ngôi đền trong số đó. Thần học vấn Ngôi đền thờ học giả - chính trị gia Sugawara no Michizane vào thế kỷ thứ 9 được gọi là “Tenmangu”, “Tenjin", “Sugawara jinja” v.v. Michizane là người rất thông minh, nhanh trí nên rất nhiều phụ huynh và học sinh tới đây để cầu thi đỗ. Dazaifu tenmangu ở tỉnh Fukuoka rất nổi tiếng với việc cầu học vấn, khoa cử. [iconpress id="local_1803" title="external link" style="color:#525252; font-size:22px;" ] Dazaifu tenmangu (Tỉnh Fukuoka) [iconpress id="local_1803" title="external link" style="color:#525252; font-size:22px;" ] Kitano tenmangu (Tỉnh Kyoto) [iconpress id="local_1803" title="external link" style="color:#525252; font-size:22px;" ] Osaka tenmangu (Tỉnh Osaka) Thần kết duyên, tình yêu Có rất nhiều ngôi đền nổi tiếng với việc kết duyên. Chúng mình sẽ giới thiệu một số đền tiêu biểu. [iconpress id="local_1803" title="external link" style="color:#525252; font-size:22px;" ] Tokyodai jingu (Tokyo) [iconpress id="local_1803" title="external link" style="color:#525252; font-size:22px;" ] Kawagoehikawa jinja (Tỉnh Saitama) [iconpress id="local_1803" title="external link" style="color:#525252; font-size:22px;" ] Shiroyama hachimangu (Tỉnh Aichi) [iconpress id="local_1803" title="external link" style="color:#525252; font-size:22px;" ] Tsuyunoten jinja (Tên thường gọi: Ohatsutenjin - Tỉnh Osaka) [iconpress id="local_1803" title="external link" style="color:#525252; font-size:22px;" ] Ikuta jinja (Tỉnh Hyogo) [iconpress id="local_1803" title="external link" style="color:#525252; font-size:22px;" ] Izumo oyashiro taisha (Tỉnh Shimane) Thần chuyển nhà [iconpress id="local_1803" title="external link" style="color:#525252; font-size:22px;" ] Hochigai jinja (Tỉnh Osaka) [iconpress id="local_1803" title="external link" style="color:#525252; font-size:22px;" ] Sarutahiko jinja (Tỉnh Mie) Điểm khác biệt giữa việc có thêm “O" hay không Khi nói chuyện, nhiều người Nhật thường gọi chùa là “otera”. Khi đó, “o” thể hiện sự tôn kính đối với ngôi chùa, đây trở thành cách nói lịch sự. Thế nhưng, không có ai gọi đền là “ojinja”. Các bạn có biết vì sao không? Lý do không phải vì người Nhật coi thường các ngôi đền, đây là chỉ là một cách gọi đã có từ lâu (quán ngữ). Không biết từ khi nào, cách gọi “otera” được lan rộng ở Nhật Bản. Có lẽ là vì đối với người Nhật, “otera” dễ phát âm và dễ nghe hơn là “tera”. Tổng kết Trong bài viết này, chúng mình đã giới thiệu về sự khác biệt giữa chùa và đền. Điểm khác biệt về tôn giáo: Chùa là Phật giáo, Đền là Thần đạo Điểm khác biệt về lối vào: Chùa là Yamamon hoặc Sanmon. Đền là Torii. Cách khấn lễ: Lễ ở chùa không vỗ tay. Ở đền thì cúi chào 2 lần → đập tay 2 lần → cúi chào 1 lần. Tôn giáo được thể hiện trong các dịp như đi lễ đầu năm, Shichigosan v.v. Có cách nói là “otera” nhưng không có cách nói là “ojinja”. Nếu bạn nhớ các đặc trưng và đặc điểm khác nhau của chùa và đền rồi tới thăm những nơi này, bạn sẽ hiểu rõ hơn về ngôi chùa, ngôi đền đó. Các đền chùa ở Nhật có không gian thiên nhiên và kiến trúc rất đẹp. Khi ở Nhật, bạn hãy thưởng thức những vẻ đẹp này nhé.

Ở Việt Nam, bạn trở nên quyến rũ hơn, thu hút hơn nhờ mùi hương từ một chai nước hoa xịn sò. Nếu như bạn dùng một mùi hương hơi mạnh một chút thì mọi người cũng không để ý gì. Nhưng ở Nhật thì khác. Nếu như bạn xịt nước hoa hơi mạnh một chút thì người ta sẽ “tránh xa”. Trong bài này chúng tôi xin giới thiệu về “cảm nhận về nước hoa thơm nồng” và “quan niệm về để râu” tại Nhật Bản. Nguyên tắc khi sử dụng nước hoa Trong khoảng 5-6 năm gần đây, xu hướng chơi nước hoa ở Việt Nam ngày càng trở nên thông dụng. Trên các nền tảng như Youtube hay Tiktok, không khó để bắt gặp những video khuyến khích các chàng trai, cô gái “không cần đẹp, không cần sang, chỉ cần thơm là ghi điểm”. Tôi có một cậu bạn trước khi sang Nhật du học có nhắn tin hỏi tôi vài kinh nghiệm sống. Trong cuộc trao đổi cậu tâm sự “em sẽ mang thật nhiều nước hoa sang để bản thân luôn được thơm tho”. Tôi hốt hoảng khuyên cậu ta dừng ngay ý định này. Quá thơm ở Nhật sẽ không được chào đón đâu. Ở Nhật, cách nói “Smell harassment”, tiếng Nhật viết là スメハラ (sumehara), có nghĩa là quấy rối mùi, dạo gần đây không còn lạ lẫm gì nữa. Đây là hiện tượng mùi của cơ thể hoặc ở miệng gây ảnh hưởng tới những người xung quanh. Ngoài mùi cơ thể, miệng, mùi mồ hôi, mùi thuốc lá…, mùi nước hoa đậm cũng gây cảm giác khó chịu với những người xung quanh. Người Nhật cũng có người thích dùng nước hoa, nhưng đa phần là loại thơm nhẹ nhàng. Nhưng nhiều người không thích những loại mùi nồng và mạnh. Sang tới Nhật bạn sẽ nhận ra những người Nhật xung quanh bạn hầu như không xịt nước hoa sử dụng bất kỳ hương liệu mạnh nào. Tôi có vài người bạn phương Tây sử dụng các mùi nước hoa nồng và nói chuyện với tôi rằng nhiều lúc trên xe điện họ thấy người Nhật tránh né ngồi cạnh... Người Nhật không thích nước hoa quá nồng Ở Nhật một số cửa hàng sushi thậm chí còn có hẳn quy định yêu cầu thực khách không xịt nước hoa mùi nồng khi vào cửa hàng. Bởi mùi thơm có thể sẽ lấn át cả mùi vị của thức ăn, ảnh hưởng tới quá trình thưởng thức thuần tuý của các thực khách khác. Vậy nên ở Việt Nam các bạn cứ xịt nước hoa thoải mái nhưng sang Nhật, nếu vẫn mê xịt nước hoa quá thì dùng những mùi nhẹ nhàng thôi, chứ đừng dùng quá hắc và khi xịt thì cũng xịt vừa phải thôi nhé. Đừng chơi mốt râu ria xồm xoàm Có lẽ do ảnh hưởng của văn hoá phương Tây mà rất nhiều đàn ông Việt coi một bộ râu rậm là biểu hiện của sự nam tính, bụi bặm. Đặc biệt sau khi trào lưu sử dụng xe phân khối lớn kết hợp với một cây jeans, đi giày Red Wings, nuôi râu rậm rạp này nọ được du nhập mạnh mẽ qua những bộ phim thì xu hướng giới trẻ để râu ngày càng mạnh. Tuy nhiên, văn hóa Nhật Bản, nhất là tại các công ty ở Nhật thì lại không coi việc để râu là một xu hướng thời thượng. Trong quá khứ, từ giai đoạn thế kỷ 16 – 17, để râu là biểu hiện của quyền lực ở Nhật. Tuy nhiên, sau chiến tranh thế giới thứ 2, văn hoá Nhật đã có sự thay đổi mạnh mẽ. Công nghiệp và kinh tế phát triển, thế hệ những salaryman (người làm công ăn lương) ra đời. Họ đi làm công sở, mặc những bộ vest bảnh chọe và xu hướng mặt mũi láng cóng trở nên thịnh hành. Một người đàn ông với tóc tai gọn gàng, ăn mặc lịch sự, mặt mũi nhẵn nhụi được coi là chuẩn mực ở Nhật. Gần đây, nhiều phụ nữ trẻ Nhật Bản bỏ nhiều tiền vào việc triệt lông toàn thân. Tôi có một vài người bạn nam giới người Nhật thậm chí còn không ngần ngại ghé các salon hoặc thẩm mỹ viện để triệt lông mặt, lông tay, lông chân. Họ cho rằng đó mới là tiêu chuẩn của sự gọn gàng, sạch sẽ. Thậm chí trong thời gian gần đây, xu hướng triệt cả lông nách cũng bắt đầu nở rộ. Tàu điện Metro Osaka Câu chuyện râu ria thậm chí từng trở thành một chủ đề được bàn tán xôn xao vào năm 2016, sau khi 2 nhân viên lái tàu của hãng Metro Osaka đâm đơn kiện chính quyền thành phố Osaka vì “họ đã bị đánh giá thấp năng lực làm việc, đơn giản chỉ vì họ không tuân theo quy định phải cạo râu”. Sau đó tòa ra phán quyết “Để râu là quyền tự do của con người” và ra lệnh cho chính quyền thành phố Osaka phải đền bù cho 2 nhân viên đó tới 440.000 yên. Sau câu chuyện “ầm ĩ” này, có lẽ định kiến của người Nhật đối với người để râu cũng phần nào giảm bớt. Tuy nhiên, việc các chàng trai Nhật ham mê việc triệt lông cũng một phần là do họ cho rằng “Việc triệt lông và cạo râu sẽ tạo ấn tượng tốt đối với các cô gái”. Vậy nên các bạn nào mà thích một bộ râu xồm xoàn, nam tính kiểu Mỹ thì “tém tém” lại nếu sống ở Nhật nhé.

Nếu đột ngột bạn gọi điện cho một người bạn Nhật nói rằng “Này, chạy ra cà phê tý đi” thì chắc sẽ gây khó cho người bạn đó. Phần do tính cách người Nhật không thích kế hoạch bị đảo lộn và một phần do đa phần họ rất bận với công việc hàng ngày nên khi đang đi làm mà dành ra “1 hoặc 2 giờ đồng hồ” là rất khó. Xin giới thiệu về cảm nhận “giờ làm việc” của người Nhật Bản. Những cuộc hẹn ngẫu hứng Trời đẹp. Bạn nổi hứng đi café ngắm phố. Nếu ở Việt Nam, bạn cứ thoải mái bốc điện thoại ngẫu hứng hẹn ngay ông bạn ra café. Nhưng ở Nhật, bạn có thể sẽ gây khó chịu với kiểu hẹn đột ngột thế này. Sở dĩ tôi nghĩ tới sự khác biệt này là vì chính tôi vừa có một trải nghiệm nhớ đời. Hôm 4/8 vừa qua, tôi trở lại thành phố Fukuoka thăm bạn bè. Dĩ nhiên là tôi có thông báo cho một vài người bạn ở Fukuoka về chuyến đi này, nhưng tôi chưa chốt với họ thời điểm sẽ có mặt. Thành phố Fukuoka Sau chuyến xe bus đêm kéo dài 11 tiếng từ Kyoto, tôi có mặt ở Fukuoka lúc 8 giờ sáng. Sau khi về hostel cất đồ, rửa mặt mũi, ăn bát ramen chống đói, tôi có khoảng 3-4 tiếng rảnh rỗi buổi trưa và quyết định gọi điện hẹn luôn một người bạn Nhật ra café hàn huyên. Chúng tôi gần 2 năm không gặp nhau. Đáng tiếc, kế hoạch thất bại. Người bạn Nhật tỏ ra rất ái ngại khi bị hẹn một cách đột ngột thế này. Cậu ta xin lỗi rất nhiều và rất thẳng thắn nói rằng, lẽ ra tôi nên thông báo kế hoạch từ trước, ít nhất là 2-3 ngày. Một cửa hàng cafe ở Việt Nam Trái lại ở Việt Nam, bạn tôi sẵn sàng tạm ngưng công việc đang dở tay để chạy ra ngồi café với tôi. Ra quán, anh ta cứ nói chuyện được 10 phút lại ngừng 5 phút để giải quyết việc này, việc nọ. Đối với tôi và cả cậu bạn kia, đây là chuyện bình thường. Nhưng đối với người Nhật, đã café thì ra café, công việc ra công việc, không có chuyện lẫn lộn. Một người bạn Nhật cho tôi biết như sau. Ở Nhật, trong giờ làm việc nếu không có lý do đặc biệt thì không mấy ai đi ra ngoài lâu cả. Kể cả những người làm công việc phải đi ra ngoài thì cũng có kế hoạch chặt chẽ cả ngày, nếu không xong việc thì công việc bị ứ đọng. Vì thế mà nếu có ai đột nhiên gọi điện rủ đi cà phê thì ít có ai có thể nhận lời được. Đa phần người Nhật đều có lịch làm việc chặt chẽ Người Nhật cũng có người nọ người kia nhưng nhìn chung họ không thích làm những gì nằm ngoài kế hoạch.Tôi đã nghĩ rằng đó là do văn hóa nhưng cũng không hẳn vậy. Người Nhật, đã đi làm thì không thể tranh thủ ra ngoài lâu được hoặc công việc có đi làm ở ngoài thì kế hoạch cũng rất chặt chẽ, không thể bỏ dở để cà phê đột xuất được. Vậy nên ai kết bạn với người Nhật thì chú ý sự khác biệt thú vị này nhé. Tại sao gạo Việt Nam được bán tại Nhật? Món ăn Việt với gạo Việt Nam Vào tháng 7 vừa qua, tại Tokyo diễn ra sự kiện quảng bá sản phẩm gạo Việt Nam lần đầu tiên được bày bán tại thị trường Nhật Bản. Người Nhật vốn chỉ ăn gạo trong nước nên sự kiện quảng bá gạo Việt Nam tại Nhật cũng trở thành đề tài được bàn tán. Về cơ bản thì người Nhật ăn gạo Japonica - giống gạo có hạt ngắn, tròn, cơm dẻo. Trong khi đó, gạo Việt Nam thuộc giống Indica, với hạt gạo dài, khô. Gạo Japonica dẻo và dính nên rất thích hợp để làm sushi. Nhưng gạo Việt Nam thì không làm sushi được. Vậy tại sao gạo Việt Nam đang được quảng bá ở Nhật như vậy? Món ăn dùng gạo Việt Nam Năm 2023 sẽ đánh dấu 50 năm hai nước Việt – Nhật thiết lập quan hệ ngoại giao. Chính phủ và các lĩnh vực tư nhân đều mong muốn nhân dịp này tăng cường mối quan hệ giữa hai bên. Một trong những nỗ lực này là việc quảng bá cho gạo của Việt Nam dựa trên một tập quán khá thú vị của người Nhật. Bạn có thể tò mò rằng tập quán đó là gì? Đó là việc người Nhật rất tôn trọng tập quán ẩm thực. Nếu như người Nhật nghĩ “À, hôm nay mình muốn nấu món Việt Nam” thì thường họ sẽ tìm mua gạo cũng như nguyên liệu nấu món ăn của Việt Nam để chế biến. Ban tổ chức sự kiện, có thể phần nào nắm bắt được đặc tính này của người Nhật và quảng bá cho gạo Việt Nam dựa trên thói quen này chăng. Ngược lại, nếu bạn đang ở Việt Nam và bỗng dưng thèm sushi. Tôi dám cá rằng bạn sẵn sàng dùng luôn gạo ở nhà để cuốn sushi, thay vì chạy ra siêu thị mua gạo Japonica. Nhưng với người Nhật, họ muốn món ăn đó ngoài hình thức, còn có cả hương vị gần giống với nguyên bản. Đây có thể sẽ là một dịp tốt cho gạo Việt Nam tại Nhật Bản. Học sinh đi du lịch không được mang điện thoại di động Con bạn đang học cấp 2 và nhà trường tổ chức một chuyến đi dã ngoại 3 ngày 2 đêm. Bạn sắm sửa đồ đạc cho con và dĩ nhiên là không quên nhét vào cặp con một chiếc điện thoại để “bố mẹ còn gọi điện hỏi thăm, cập nhật tình hình”. Chuyện bình thường đúng không? Nhưng ở Nhật, sẽ chẳng có chiếc điện thoại nào cả. Hầu hết các trường học ở Nhật tổ chức một chuyến đi du lịch, dã ngoại hoặc du lịch kết hợp học tập rất bài bản và nguyên tắc. Học sinh tuyệt đối không được mang theo điện thoại và thậm chí số tiền tiêu vặt mang theo người cũng bị giới hạn. Các chuyến “du lịch” ở trường tiểu học và trung học cơ sở của Nhật đều là một phần của “giờ học” nên việc không được mang điện thoại di động là điều hiển nhiên. Vì đây là “giờ học” mà. Quả là một lý do khá thú vị đúng không. Học sinh đi du lịch học tập (Đền Toshogun, tỉnh Tochigi) Nếu như ở Việt Nam cha mẹ sẽ rất lo lắng nếu con đi du lịch theo trường mà không mang theo điện thoại di động. Nhưng ở trường học Nhật Bản thì việc quản lý học sinh khá chặt chẽ. Trong thời gian con đi du lịch với trường thì các thầy cô sẽ có trách nhiệm quản lý học sinh. Nhà trường sẽ bố trí người chụp ảnh cho học sinh, gửi vào email mà phụ huynh đăng ký để bố mẹ cập nhật tình hình con cái. Vậy là đủ. Ngoài ra, nếu mang theo điện thoại, các em sẽ có xu hướng dùng điện thoại trong thời gian dài và không có dịp trò chuyện với bạn bè cùng lớp. Đây cũng là một lý do thú vị. Tuy nhiên theo một phụ huynh người Nhật thì đối với học sinh trung học phổ thông thì việc mang theo điện thoại di động khi đi du lịch theo trường cũng là điều bình thường. Ở những trường dù cấm mang theo điện thoại thì cũng có những trường hợp học sinh giấu diếm mang điện thoại theo người.

Ở Nhật Bản, khi làm thủ tục mở tài khoản, ký hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, thuê nhà ở hoặc làm các thủ tục tại cơ quan hành chính, thì ngoài việc ký tên người ta còn đòi hỏi phải dùng con dấu cá nhân. Tiếng Nhật gọi con dấu là “inkan” (hoặc đơn giản là hanko). Người nước ngoài sống ở Nhật Bản nhất định nên biết về Văn hóa con dấu của Nhật Bản. Chúng ta cùng tìm hiểu xem những anh chị sempai người Việt Nam cảm nhận về văn hóa con dấu của Nhật Bản như thế nào và sử dụng con dấu trong những trường hợp nào nhé. Văn hóa con dấu của Nhật Bản Con dấu được yêu cầu sử dụng ở nhiều trường hợp Nếu như ở Việt Nam, khi mở tài khoản ở ngân hàng, chúng ta chỉ cần xuất trình giấy tờ tùy thân và ký tên là đủ thì ở Nhật Bản, có những giấy tờ người ta yêu cầu phải đóng dấu. Trong tiếng Nhật, con dấu viết là 印鑑, đọc là “inkan” hoặc “hanko”. Khi còn ở Việt Nam mình cũng chỉ quen với việc ký tên nhưng khi du học tại Nhật và đi mở tài khoản ngân hàng thì mới biết tới con dấu – hanko của Nhật. Ngoài việc mở tài khoản, con dấu còn được sử dụng trong nhiều trường hợp như ký hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, mua nhà, thuê nhà, đăng ký kết hôn, làm giấy khai sinh. Mặc dù đã quen với văn hóa con dấu của Nhật nhưng gần đây, việc sử dụng con dấu trong xã hội Nhật cũng có nhiều thay đổi và nhiều trường hợp không cần dùng con dấu cũng được. Trải nghiệm sử dụng con dấu của 4 sempai người Việt Nam Vậy những người Việt Nam ở Nhật sử dụng con dấu trong những trường hợp như thế nào. Chúng ta cùng tìm hiểu qua trải nghiệm của 4 bạn người Việt sau đây. ・Bạn Vân (nhân viên văn phòng, sống ở Tokyo) ・Bạn Nhung (nhân viên văn phòng, sống ở Yokohama) ・Bạn Linh (nhân viên văn phòng, sống ở Osaka) ・Bạn Vân (sinh viên cao học, sống ở Osaka) Ngày càng nhiều trường hợp không cần dấu Văn bản cần nhiều người đóng dấu ở Nhật Trong công ty ở Nhật, khi cấp trên xem xét những tài liệu do cấp dưới đệ trình lên thì để xác nhận "đã xem rồi", họ thường đóng dấu lên tài liệu đó. Có nhiều khi trên một tài liệu có tới tận 5 cái dấu chứng nhận đã đọc. Nhưng những công ty nơi có nhiều người nước ngoài làm việc thì thay vì đóng dấu, chỉ cần ký tên là đủ, và xu hướng này đang dần phổ biến lên. Bạn Vân (Tokyo) cho biết: “Chỗ làm của mình hiện phổ biến việc dùng con dấu điện tử (※sẽ nói ở phần sau) nên hầu như không dùng hanko nhiều lắm. Tuy nhiên những giấy tờ liên quan tới thanh toán chi phí công việc, tài liệu để phê duyệt đề xuất dự án v.v. thì cần phải đóng dấu. Nhưng trường hợp không mang theo con dấu thì có thể ký tên cũng được”. Bạn Linh: Mình làm việc ở công ty có nhiều người nước ngoài. Nên mặc dù đã đi làm được nửa năm nhưng cũng chưa lần nào phải dùng tới con dấu. Khi ký hợp đồng tuyển dụng, đa phần phải có con dấu Tuy nhiên, trên thực tế, khi ký hợp đồng thì đa phần phải đóng dấu. Bạn Linh có nói là chưa lần nào sử dụng con dấu, nhưng thực ra khi còn làm thêm tại đây, cứ 3 tháng 1 lần khi phải ký lại hợp đồng, bạn đã phải đóng dấu vào hợp đồng đó. Khi được tuyển dụng chính thức, Linh cũng đã phải đóng dấu khi ký hợp đồng. Khi còn học cao học, Linh cũng đã làm công việc trợ giảng cho giáo viên dạy tiếng Việt cho sinh viên Nhật. Khi đó, hàng tuần Linh phải nộp báo cáo giờ giấc làm việc cho trường và mỗi lần nộp đều phải đóng dấu. Bạn Vân, sinh viên cao học ở Osaka cho biết khi làm thêm ở một siêu thị, bạn đã phải đóng dấu khi ký hợp đồng nhưng khi chuyển sang làm thêm tại một nơi khác thì chỉ cần ký tên là được. Khi làm thủ tục hành chính, vẫn phải dùng con dấu! Khi phải làm các giấy tờ liên quan tới thủ tục tại các cơ quan hành chính hoặc khi cần xin giấy chứng nhận thì đa phần vẫn phải sử dụng con dấu. Trường hợp khi ký những hợp đồng không quá lớn thì có thể sử dụng chữ ký và xu hướng này cũng đang phổ biến dần lên. Bạn Vân sống ở Tokyo đã 3 lần du học tại Nhật và hiện đang làm việc tại một công ty Nhật Bản nhưng trước khi đi làm “chưa một lần dùng con dấu. Tất cả mọi việc từ mở tài khoản ngân hàng, mua điện thoại di động, thuê nhà v.v. mình chỉ ký là OK”. Theo những gì 4 bạn cho biết về việc sử dụng con dấu trong vòng 1 năm qua thì có thể thấy việc thuê nhà, tùy trường hợp mà cần con dấu hoặc không. Bạn Nhung ・ Ký hợp đồng thuê nhà sau khi chuyển nhà ・ Nộp giấy chuyển nhà lên văn phòng hành chính quận ・ Nộp giấy chuyển vào nơi ở mới lên văn phòng hành chính quận ・ Đăng ký cho con đi học ngoại khóa ・ Đơn xin phụ cấp nghỉ sinh con Bạn Linh ・ Ký hợp đồng thuê nhà mới ・ Nộp giấy chuyển nhà lên văn phòng hành chính quận ・ Nộp giấy chuyển vào nơi ở mới lên văn phòng hành chính quận ・ Ký hợp đồng khi được tuyển dụng chính thức Bạn Vân (Tokyo) và Vân (Osaka) Trong vòng 1 năm qua không dùng dấu lần nào Cảm nhận về văn hóa con dấu của Nhật Bản Chúng ta cùng xem cảm nhận về văn hóa con dấu của Nhật Bản của một số sempai người Việt nhé. Gọn gàng, tiện lợi và dễ mang theo người Bản hợp đồng thuê nhà có đóng dấu của bạn Khanh Bạn Khanh là một du học sinh. Trước khi sang Nhật, được cơ quan tiếp nhận phía Nhật Bản cho biết về sự cần thiết của con dấu nên thông qua cơ quan tiếp nhận, bạn đã đăng ký làm một con dấu của mình và sau khi đến Nhật, bạn nhận được con dấu đó. Sau đó khi đi thuê nhà, mở tài khoản ngân hàng v.v. Khanh đều phải sử dụng con dấu và thực sự ngạc nhiên về mức độ phổ biến trong việc dùng con dấu cá nhân ở Nhật. Khanh đã hiểu được sự thuận lợi khi có con dấu ở Nhật và cho biết “con dấu rất gọn nhẹ, tiện lợi, mang theo người cũng dễ dàng”. Nhiều cảm nhận tích cực về con dấu Con dấu của bạn Vân (Tokyo) Bạn Nhung: Những con dấu sản xuất đại trà thì đều giống nhau nên tôi nghĩ để chứng minh thân nhân thì chữ ký có hiệu quả hơn. Nhưng không phải vì thế mà tôi không thích văn hóa con dấu của Nhật. Khi lựa chọn kiểu con dấu để mua cũng rất vui. Tôi cảm nhận rõ nét văn hóa của người Nhật. Bạn Vân (Tokyo): Ở Việt Nam, chỉ có những người cấp cao mới có con dấu. Khi đến Nhật, được sở hữu con dấu cá nhân, tôi rất thích. Có có dấu, cảm giác cũng xịn sò lắm chứ. Tiếc là cơ quan tôi ít khi dùng con dấu nên hầu như tôi quên mất là mình cũng có con dấu. Bạn Linh: Dù kinh tế phát triển nhưng văn hóa truyền thống vẫn còn duy trì được như vậy, mình thấy rất hay. Thống nhất bằng cách dùng con dấu Con dấu của bạn Vân ở Osaka Bạn Vân (Osaka) cho biết văn hóa con dấu của Nhật thật phức tạp. Năm 2012 khi lần đầu tới Nhật du học, chỉ cần chữ ký Vân cũng mở được tài khoản ngân hàng và làm thẻ ngoại kiều (hiện gọi là thẻ cư trú) . Khi sang Nhật du học lần 2 vào năm 2018, Vân cũng mở tài khoản Yucho mà chỉ cần ký tên chứ không cần con dấu. Tuy nhiên khi ký hợp đồng làm thêm thì Vân không rõ nơi nào thì cần con dấu, nơi nào thì không nên gần đây, Vân bắt đầu sử dụng con dấu cho thống nhất. Các loại dấu và giá cả khi làm con dấu Con dấu của bạn Vân (Osaka) giá 2.000 yên Tùy vào chất liệu dùng để làm con dấu mà giá cả cũng khác nhau. Con dấu được làm bằng ngà voi hoặc bằng đá, giá có thể lên tới vài trăm nghìn yên. Đa phần các bạn trẻ đều làm con dấu với giá phải chăng. ① Bạn Hoàng Vân ở Osaka thì thuê cửa hàng khắc dấu làm dấu riêng cho mình với giá 2.000 yên với chữ “Hoàng” được khắc dọc theo kiểu chữ của Nhật (ảnh trên) ② Bạn Vân (ở Tokyo) cho biết công ty đã giúp bạn làm con dấu (không rõ giá). Tên của bạn được khắc bằng chữ katakana viết ngang (ảnh dưới). Con dấu của bạn Vân ở Tokyo ③ Bạn Bùi Linh cũng thuê cửa hàng khắc dấu để làm con dấu với chữ “Bùi” với giá 1.000 yên. ④ Tôi có cô bạn người Kyrgyzstan, tên là Dinara đang theo học thạc sĩ tại một trường đại học ở Kyoto. Dinara hoàn toàn không biết gì về con dấu cho đến khi phải ký hợp đồng thuê nhà sau 3 tháng sống tạm trong ký túc xá. Dinara được bạn chỉ tới Donkihote để làm con dấu. Cô hăm hở tới Donkihote, bỏ 1.500 yên vào máy làm con dấu. Sau khi bấm nút, máy nhả ra một cái hộp trắng. Dinara lập tức cầm chiếc hộp trắng đó chạy về nơi phải đóng dấu. Nhưng khi mở ra thì đó chỉ là chiếc hộp đựng con dấu. Sau khi đặt lệnh làm con dấu, máy sẽ nhả một chiếc hộp đựng con dấu. Còn sản phẩm bạn cần thì phải chờ thêm 30 phút nữa mới có. Nên các bạn nếu có đi làm dấu ở các hệ thống tự động, hãy lưu ý nhé. “Jitsu-in”và”Ginko-in” là gì？ Jitsu-in là gì Giấy chứng nhận đăng ký con dấu Dấu cá nhân ở Nhật có 2 loại chính. Một là loại dấu chính thức, được dùng vào những dịp quan trọng, chính thức. Tiếng Nhật gọi là 実印 (jitsu-in). Loại jitsu-in này được dùng vào những thủ tục được pháp luật quy định. Ví dụ khi ký hợp đồng vay tiền mua nhà, hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, thừa kế tài sản v.v. Khi muốn đăng ký con dấu của mình làm jitsu-in thì ta phải mang dấu tới cơ quan hành chính và làm thủ tục 印鑑登録 (đăng ký con dấu). Sau đó mỗi khi cần thì ta đến các cơ quan hành chính này để xin giấy chứng nhận con dấu đã đăng ký (印鑑登録証明書). Con dấu Jitsu-in không phải là dấu sản xuất hàng loạt mà là con dấu đặt làm riêng nên đa phần có giá khá cao. Con dấu thường dụng Mitome-in là gì? Loại hanko giá rẻ sản xuất hàng loạt dùng làm mitome-in Một loại khác là “認印” (mitome-in). Loại dấu này thường được dùng trong những trường hợp đơn giản hàng ngày như đóng dấu xác nhận giấy tờ trong công ty, khi nhận đồ chuyển phát v.v. Đa phần những con dấu này đều rẻ tiền. Giữa 2 loại con dấu này có một loại dấu gọi là 銀行印 (ginko-in). Hiện nay, khi mở tài khoản ngân hàng, ta có thể dùng chữ ký hoặc con dấu thông thường mitome-in cũng có thể được nhưng nhiều người vẫn đặt làm con dấu đắt tiền với suy nghĩ như vậy sẽ có “vận may”. Đây là loại dấu ginko-in. Như vậy giá làm con dấu theo thứ tự từ đắt đến rẻ như sau : Jitsu-in > ginko-in > mitome-in. Tại sao việc dùng con dấu lại phổ biến ở Nhật? Con dấu ra đời khoảng 2000 năm trước Kim ấn (từ trang web Bảo tàng thành phố Fukuoka) Khoảng 2000 năm trước, hoàng đế nhà Hán (Trung Quốc ngày nay) đã gửi cho thiên hoàng Nhật Bản chiếc dấu và người ta cho rằng từ đó con dấu đã bắt đầu tại Nhật. Đó là con dấu vuông mỗi cạnh 2,3cm được khắc 5 chữ Hán. Vì dấu được làm bằng vàng nên được gọi là Kim ấn, hiện được trưng bày ở Bảo tàng thành phố Fukuoka. Khi đó, con dấu chỉ được hoàng gia sử dụng chứ không phổ biến với đại chúng như hiện nay. Ở Việt Nam hiện cũng trưng bày nhiều con dấu của Triều Nguyễn ở Cố đô Huế, nhưng việc sử dụng con dấu cũng không phổ biến trong dân chúng. Con dấu bắt đầu phổ biến vào thời Edo Quang cảnh Tokyo thời Edo Người ta cho rằng văn hóa dùng con dấu ở Nhật bắt đầu phổ biến trong thời kỳ Edo (1603～1868). Lý do là vì các thương gia sử dụng con dấu khi mua bán hàng hóa. Vào thế kỷ 19, Nhật Bản bắt đầu có　bưu điện, ngân hàng và từ đó việc dùng con dấu phổ biến thêm nữa. Năm 1873, việc dùng con dấu khi ký hợp đồng được đưa thành luật. Một chi tiết thú vị là việc sử dụng con dấu cá nhân hiện chỉ phổ biến ở Nhật và Đài Loan, trong khi Trung Quốc là nơi phát minh ra con dấu thì hiện nay hầu như chỉ dùng chữ ký là được. Con dấu điện tử Kể từ khi đại dịch COVID-19 xảy ra, hình thức làm việc từ xa ở Nhật Cũng khá phát triển. Nhưng nhân viên vẫn phải tới công ty để đóng dấu chứng minh có đi làm. Để cải tiến, nhiều cơ quan hành chính và công ty bãi bỏ chế độ đóng dấu khi không cần thiết và trào lưu “Bỏ đóng dấu” đang ngày càng phổ biến. Cùng với việc “Bỏ đóng dấu”, việc sử dụng con dấu điện thử cũng ngày càng phổ biến. Đây là hệ thống đóng dấu bằng con dấu đã được lưu dưới dạng điện tử trong máy tính. Với con dấu điện tử này, người sử dụng có thể đóng dấu trên văn bản dưới định dạng PDF hoặc Excel mà không cần phải in ra. Tuy nhiên việc thiết lập hệ thống như vậy cũng khá tốn kém và phải được đối tác đồng ý mới sử dụng được. Tóm lược Việc dùng con dấu cá nhân ở Nhật Bản rất phổ biến, từ việc đóng dấu xác nhận tài liệu nội bộ công ty tới việc mở tài khoản ngân hàng v.v. Để phù hợp với yêu cầu đóng dấu này, người Việt Nam khi sinh sống tại Nhật cũng nhiều người làm con dấu với giá tương đối rẻ từ khoảng 1.000 yên tới 2.000 yên. Ngoài ra, khi sống lâu tại Nhật và muốn mua bất động sản hoặc vào những dịp quan trọng, chúng ta cần phải có con dấu chính thức, được đăng ký tại các cơ quan hành chính. Đó là con dấu jitsu-in. Với xu hướng “Bỏ con dấu” hiện nay, nhiều người Việt Nam chỉ cần chữ ký cũng có thể làm được các thủ tục cần thiết. Tùy trường hợp mà chúng ta hãy cùng trải nghiệm văn hóa con dấu thú vị của Nhật Bản nhé.

Người Nhật không có thói quen buổi sáng ra ngoài ăn phở như ở Việt Nam. Họ thường ăn sáng ở nhà rồi mới đi làm, đi học. Vì thế hàng quán ở Nhật thường mở cửa từ 11 giờ sáng hoặc từ chiều tối. Rất ít các cửa hàng mở cửa phục vụ ăn sáng. Nhân thể chúng tôi cũng giới thiệu vài loại cửa hàng đặc biệt mở cửa phục vụ từ sáng. Hiếm có hàng ăn mở cửa từ sáng Buổi sáng, hàng quán ở Nhật đa số treo biển “Đang chuẩn bị” (tức chưa mở cửa) Tháng đầu tiên sau khi sang Nhật, gia đình tôi dự kiến sẽ đến một điểm du lịch cách nhà khoảng 50km để tham quan. Để có cả ngày dài thăm thú, cả nhà tôi dậy từ 6h sáng. Kế hoạch là ra phố tìm một quán ăn sáng, sau đó sẽ bắt tàu sớm. 7h rời khỏi nhà. Đường phố gần như không một bóng người. Không có những cụ ông, cụ bà đi bộ tập thể dục, không có những quán ăn nghi ngút khói mở cửa đón khách. Nhà tôi ghé quán cà ri Cocoichibanya và Ramen và nhận ra rằng tận 10 giờ hoặc 11h sáng họ mới mở cửa. Rốt cuộc cả nhà tôi đành ghé tạm một konbini mua bánh mỳ ăn tạm. Sau lần đó, tôi tò mò hỏi một số người bạn Nhật và biết rằng, người Nhật thường không ăn sáng ở ngoài như người Việt mình. Quán ăn ở Việt Nam mở cửa từ sáng phục vụ khách Ở Việt Nam, từ 4-5h sáng người dân đã tràn ra đường tập thể dục, các quán ăn đun nước dùng xình xịch từ 3-4h sáng để sẵn sàng phục vụ người dân ngay khi mặt trời ló rạng. Thậm chí từ 5-6h sáng bạn đã có thể bắt xe ôm, grab bike, taxi… Trong khi đó ở Nhật, do công việc bận rộn, di chuyển bằng phương tiện công cộng thường tốn khá nhiều thời gian nên người Nhật ngủ khá muộn. Vài người bạn trong lớp con gái tôi kể rằng, bố mẹ chúng phải 9-10h mới về nhà, 11h mới ăn cơm tối và chuyện lên giường ngủ vào 12h là bình thường. Do lối sống như vậy mà hiếm có gia đình Nhật nào ăn sáng ở ngoài như thói quen của người Việt. Và chính vì thế là các quán ăn ở Nhật không bán hàng ăn sáng mà chỉ mở cửa từ trưa trở đi mà thôi. Bữa sáng ở quán café ở Nhật “Bữa sáng theo suất” Tuy nhiên, cũng có một vài ngoại lệ. Sau đây là một vài loại hình cửa hàng bán món ăn sáng ở Nhật Bản. ◆ Một vài loại hình cửa hàng phục vụ ăn sáng Cửa hàng Cafe Đa phần cửa hàng café có bán “Morning Set” - Suất ăn sáng. Đa phần là món ăn nhẹ như bánh mì nướng, bánh mì sandwich hoặc bánh mì kẹp xúc xích và kèm theo đồ uống. Một số cửa hàng bán món ăn nhanh (fast food) Cửa hàng bán Gyudon (cơm tô thịt bò), cửa hàng mì soba, udon, cửa hàng bán hamburger. Family Restaurant Nhiều cửa hàng trong chuỗi Family Restaurant có phục vụ bữa sáng. Cửa hàng ăn của khách sạn lớn Các khách sạn nhỏ thì cửa hàng ăn chỉ phục vụ khách lưu trú nhưng các khách sạn lớn nhiều nơi mở cửa cho cả khách bên ngoài. Đừng mong người Nhật tương tác thường xuyên trên mạng xã hội Bình luận trên Facebook, reply trên story, chát chít thâu đêm trên các ứng dụng đã trở thành thói quen rất phổ biến ở Việt Nam kể từ khi các mạng xã hội (SNS) bùng nổ. Người Việt dùng mạng xã hội vào rất nhiều mục đích khác nhau: Chia sẻ chuyện gia đình, chuyện nghề nghiệp, chuyện đời, bạn bè và với những người đông bạn trên mạng xã hội, các “tút” của họ thường kéo theo lượng tương tác rất lớn. Tuy nhiên, nếu các bạn sang Nhật, kết bạn với người Nhật và mong họ sẽ tương tác trên mạng xã hội như người Việt thì không có chuyện đó đâu. Sẽ có vài sự khác biệt rất lớn mà các bạn phải chuẩn bị tâm lý như sau: ▶︎ Người Nhật, đặc biệt là các bạn trẻ, rất ít dùng Facebook. Mạng xã hội họ hay sử dụng là Twitter hoặc Instagram và LINE. ▶︎ Người Nhật mỗi khi đăng bài, thường là thông báo hoặc phát đi thông tin gì đó để chia sẻ với tất cả mọi người chứ không chỉ một nhóm người cụ thể nào. Ví dụ như: Hè này tôi sẽ đi du lịch Kyoto, cuối tuần tôi sẽ đi chèo thuyền kayak… Vì tính chất đăng bài chỉ để thông báo nên ai phản hồi thế nào không quá quan trọng. Tôi có một người bạn Nhật. Ngoài đời chúng tôi khá thân thiết. Có một lần chị đăng tút về việc đi trượt tuyết. Tôi comment nhưng 1-2 ngày sau chị chẳng like, cũng chẳng reply. Khi gặp tôi mới hỏi: “Chị chưa đọc comment của tôi trên Facebook à”. Chị rất thản thiên trả lời: “Tôi đọc rồi” với hàm ý “Có vấn đề gì không”. Ở Nhật, không ít người không có phản ứng gì đối với bình luận của người khác đối với bài đăng trên mạng xã hội. Đơn giản là do khác biệt tính cách của từng người. Hoặc cũng có người không cần nhiều bình luận, chỉ cần có nhiều “thích” là được rồi. Vậy nên các bạn đừng cảm thấy buồn, phật lòng khi kết bạn với người Nhật mà họ không tương tác gì với bạn trên mạng xã hội nhé. Hãy trật tự và giữ sạch đẹp trong quán café ở Nhật Một quán café ở Hà Nội “Đi café” là một hoạt động rất phổ biến ở Việt Nam. Người Việt tìm tới các quán café vì vô số mục đích: Gặp bạn bè, thư giãn, chụp ảnh, học bài, làm việc… Và một trong những nhu cầu đi café phổ biến bậc nhất ở Việt Nam là “Tám chuyện với bạn bè”. Ở Việt Nam, các bậc phụ huynh thường bế theo con cái vào quán café, cho các con giao lưu phần các con, bố mẹ giao lưu phần bố mẹ. Những đứa trẻ khi vào quán café theo bố mẹ thường được cho phép chạy chơi tự do, nô đùa với những trẻ con khác khá huyên náo và đầm ấm. Một quán café ở Osaka Người Nhật cũng đi café và mục đích ngồi café của họ thường là để một mình thư giãn, hoặc gặp gỡ bạn bè, gặp đối tác bàn công việc. Những quán café bình thường ở Nhật rất hiếm khi có cảnh đưa trẻ em vào giao lưu, và kể cả khi có trẻ em trong quán thì những đứa trẻ đó cũng sẽ tự giác không gây ồn ào, hoặc chạy chơi lung tung. Ở Nhật, nếu các mẹ bỉm sữa muốn đi café thì thường họ chọn những địa điểm như cửa hàng bán món ăn nhanh hamburger, Family Restaurant. Những địa điểm này thì giả sử trẻ con có ầm ĩ một chút cũng không ai khó chịu lắm. Một quán café ở Hà Nội Mới đây, tại quán café Highlands ở phố Hàm Nghi, Hà Nội, tôi đang làm việc với máy tính thì có một em bé (tầm 2-3 tuổi) chập chững đi về phía tôi, tay với ly cà phê của tôi đặt trên bàn. Thấy vậy tôi vội vàng ngẩng lên tìm bố mẹ cháu thì nhận ra mẹ cháu đang ngồi bấm điện thoại. Khi phát hiện con mình ra bàn người khác chơi, mẹ cháu chỉ chạy tới bế con mình về chứ không hề xin lỗi vì đã làm phiền tới tôi. “Trẻ con thì biết gì” là quan niệm phổ thông ở Việt Nam nên không mấy ai để ý đến việc này. Nhưng nếu việc như vậy diễn ra ở Nhật thì bà mẹ chắc chắn sẽ vội vàng chạy ra xin lỗi tôi ngay lập tức. Cửa hàng café ở Nhật luôn gọn gàng sạch sẽ Ngoài ra, đa phần các quán café ở Nhật đề cao tinh thần tự phục vụ. Khách hàng có ý thức tự dọn dẹp bàn của mình, vứt vỏ nylon hoặc gói đường vào thùng rác, lau khô các vết nước vương lại trên mặt bàn. Các bạn sẽ để ý rằng, ngay cả những học sinh cấp 2 của Nhật cũng đã có ý thức tự dọn bàn của mình trong quán café. Tất nhiên là nhân viên của quán cũng làm việc rất cẩn thận. Các bạn nhân viên sẽ đi quanh các bàn, nếu thấy một cái bàn vương vãi nước, vỏ nylon, vỏ bánh kẹo, đồ ăn thức uống… thì nhân viên cũng sẽ dọn dẹp. Những hành động tự giác của người Nhật góp phần giữ gìn sạch đẹp ở những quán café nên có thể nói “Trật tự” và “sạch sẽ” là quy định bất thành văn ở quán café Nhật Bản.