“Chăm con và bếp núc chủ yếu là công việc của phụ nữ.” Những giá trị cũ của Nhật Bản như vậy đã phai nhạt gần đây, và xã hội có một xu hướng khuyến khích nam giới tham gia tích cực vào việc chăm sóc trẻ đang dần lan rộng. Trong hoàn cảnh như vậy, những người đàn ông tích cực tham gia chăm sóc con cái được gọi bằng một cái tên rất ấn tượng. Đó là Ikumen. ”Ikumen” nghĩa là gì? Ở Việt Nam, việc các ông bố đưa con đến trường và cùng nhau chơi ở công viên vào những ngày nghỉ và sau giờ học là điều rất phổ biến. Tuy nhiên, ở Nhật Bản, những ông bố như vậy khá ít và được gọi bằng những cái tên rất thú vị - "Ikumen". Ở Việt Nam, không hiếm những ông bố đưa con đến trường từ sáng sớm và đón con khi xe cộ đông đúc vào thời điểm tan tầm. Tôi là một trong số họ. Tôi thường có thời gian rảnh vào buổi chiều nên hàng ngày tôi hay đưa đón con, nấu bữa tối. Việt Nam có kha khá những người đàn ông như vậy so với Nhật Bản. Vì vậy, những ông bố như vậy cũng ít khi được gọi với cái tên đặc biệt nào. Ikumen là sự kết hợp giữa “Iku” trong “chăm sóc trẻ em” và “men”, là cách diễn đạt của “nam” trong tiếng Anh. Nó khác với "Ikemen" dùng để chỉ những người đàn ông đẹp trai. Chữ “men” trong “ikemen” có hai nghĩa: “men” nghĩa là khuôn mặt và “men” nghĩa là đàn ông. Còn "Ikumen" dùng để chỉ những người đàn ông tích cực trong việc tham gia chăm sóc con cái. Vậy tại sao lại có từ này? Điều này có thể được hiểu bằng cách nhìn vào lịch sử của xã hội Nhật Bản. Trong thời kỳ Nhật Bản tăng trưởng kinh tế nhanh chóng (1955-1973), đàn ông với tư cách là "trụ cột kinh tế của gia đình" và ưu tiên công việc hàng đầu. Ngay cả sau thời kỳ đó, làm việc nhiều giờ và làm việc vào các ngày lễ vẫn là cái gì đó khá phổ biến của nhiều người đàn ông Nhật Bản. Một nghiên cứu xã hội học đăng trên một tờ báo của Anh năm 2018 cho thấy trong những năm 1980, các ông bố Nhật Bản dành trung bình chưa đến 40 phút mỗi ngày để tiếp xúc với con cái. Thậm chí, thời xưa còn có câu: “Động đất, sấm sét, lửa cháy, ông già”. Với việc liệt kê những điều đáng sợ, có thể thấy người cha là một sự tồn tại khá bề trên, trang trọng và đáng sợ trong gia đình. Tuy nhiên, gần đây, xã hội Nhật Bản đã bắt đầu khuyến khích nam giới tham gia chăm sóc con cái, chẳng hạn như cho phép nam giới có kỳ nghỉ phép chăm con. Việc nhìn thấy những người đàn ông chăm con vào các ngày trong tuần ngày càng trở nên phổ biến. Những hình ảnh cha con tươi cười vui đùa trong công viên cũng không còn hiếm nữa. Để móng tay dài? Không hiếm đàn ông Việt sinh vào thập niên 70, 80 có ngón cái dài và móng út dài. Khi tôi còn học tiểu học và trung học cơ sở, chúng tôi thậm chí còn có xu hướng thi đua trong lớp để xem ai có móng tay dài nhất và cứng nhất. Tôi có nhiều người bạn vẫn đang để móng tay mà không cắt gọn gàng. Tuy nhiên, phần lớn đàn ông Nhật Bản cắt ngắn móng tay gọn gàng và tôi hiếm khi thấy móng tay dài ra quá mức bình thường. Mặt khác, nhiều phụ nữ giữ cho móng tay của họ dài ra và tạo kiểu cho chúng bằng sơn móng tay hoặc các loại móng tay giả. Tôi có một người bạn đang là sinh viên của một trường đại học tư thục ở Kyoto và làm việc bán thời gian tại một cửa hàng Ramen. Anh ấy ban đầu có để móng tay. Tuy nhiên, vào ngày đầu tiên đi làm thêm, người chủ bảo anh cắt móng tay ngay. Công việc của anh ta là nhận gọi món, dọn dẹp và rửa bát đĩa. Tuy anh ta vẫn có thể làm được việc của mình, nhưng chủ cửa hàng không thích móng tay để dài. Điều này là do mọi người coi là mất vệ sinh, đặc biệt là trong lĩnh vực nhà hàng. Khi đàn ông để móng tay ở Nhật Bản, cần phải cân nhắc kĩ đến cách người khác nhìn nhận về nó. Sự khác biệt giữa bóng đá Việt Nam và Nhật Bản Việt Nam là đất nước yêu bóng đá. Khi còn là học sinh tiểu học và trung học cơ sở, tôi thường đến công viên, sân bóng và đuổi theo những quả bóng với những người bạn của mình. Lớn lên một chút, tôi và các bạn đồng trang lứa thường thuê sân để tập luyện và thi đấu. Đó là những kỉ niệm không bao giờ phai trong cuộc đời tôi. Người Nhật cũng thích bóng đá. Năm 2022, họ đánh bại các cường quốc Đức và Tây Ban Nha ở World Cup, giành vị trí đầu tiên ở bảng đấu vòng loại có bốn đội và lọt vào top 16. Có một lý do tại sao đội tuyển quốc gia Nhật Bản đã trở nên mạnh như vậy. Đối với học sinh cấp 3, đa số người Nhật không tụ tập bạn bè để chơi đơn thuần, mà tập luyện một cách nghiêm túc trong các câu lạc bộ bài bản của trường. Trường mạnh thuê quản lý, huấn luyện viên giỏi và tập luyện hàng ngày để đạt thành tích tốt trong các giải lớn. Giải đấu lớn nhất của bóng đá học sinh trung học là "Giải bóng đá học sinh trung học quốc gia" và mỗi tỉnh có vòng loại vào mùa thu. 48 trường đại diện từ mỗi tỉnh thi đấu từ cuối năm đến đầu năm mới (riêng Tokyo được hai suất). Giải đấu được tổ chức vào năm 2021-2022 là giải đấu kỷ niệm 100 năm thành lập. Ngoài ra, trường còn có Giải bóng đá các trường đại học toàn Nhật Bản, và các đội mạnh luyện tập có hệ thống trong nhiều giờ mỗi ngày. Những người chơi chính của các đội này còn có cơ hội lên đội chuyên nghiệp và thi đấu tại các giải nhà nghề. Khi tôi sống ở tỉnh Fukuoka trong ba tháng, tôi đã xem một đội sinh viên tập bóng đá. Các bài tập cũng như tiếng hò hét giữa các cầu thủ có cảm giác ngang bằng với các vận động viên chuyên nghiệp. Ngay cả các đội câu lạc bộ nhỏ cũng thuê huấn luyện viên bên ngoài. Bằng cách này, trình độ nền tảng của bóng đá Nhật Bản đã được nâng lên và bằng cách đào tạo thêm các cầu thủ được chọn, họ sẽ có thể phát triển thành những cầu thủ có thể tham gia các câu lạc bộ tại châu Âu. Với việc tích lũy kinh nghiệm ở châu Âu và tham gia các trận đấu quốc tế với tư cách đội tuyển quốc gia, việc những cầu thủ Nhật Bản đã có được sức mạnh không thua kém các cường quốc tại World Cup là điều khá dễ hiểu.

Chắc hẳn các bạn người Việt đang sống ở Nhật sẽ thỉnh thoảng có cơ hội đi ăn cùng thầy cô giáo, các anh chị trong trường cũng như cấp trên ở nơi làm việc, các bác người Nhật v.v. Có một số quy tắc bất thành văn khi chúng ta đi ăn cùng người lớn hơn. Nếu các bạn không nắm rõ những điểm quan trọng này thì rất có thể chúng ta sẽ làm phật ý đối phương. Hầu hết mọi người sẽ không dạy bạn các quy tắc khi ăn uống nên trong bài viết này, mình sẽ giới thiệu về quy tắc ứng xử trong khi dùng bữa ở Nhật. Không ngồi trong cùng Khi hỏi những người Nhật thường tiếp xúc với người Việt, họ nói rằng rất nhiều người Nhật để ý đến vị trí ngồi trong bữa ăn còn người Việt thì không. Ở Nhật, “vị trí trong cùng” là vị trí ngồi của người lớn hơn, cấp trên, khách hàng. Vị trí này gọi là “Kamiza”. Khi nhà hàng có rất nhiều bàn và khó nhận biết đâu là “Kamiza”, bạn hãy nghĩ “Kamiza” là chỗ xa lối vào. Trong hình phía trên, nếu tính từ lối vào thì số ① là vị trí cao nhất, số ② là vị trí cao tiếp theo. Ngược lại, số ③, ④ gần lối vào vào nên vị trí này gọi là “Shimoza”, chỗ ngồi dành cho người nhỏ hơn, vị trí thấp hơn. Giữa số ③ và số ④ thì số 4 là vị trí thấp nhất. Ví dụ, nếu bạn đi ăn cùng thầy/cô giáo, anh/chị tiền bối (sempai), bạn cùng lớp (4 người) thì vị trí số ① là thầy/cô giáo, số ② là anh/chị tiền bối (sempai), số ③ và số ④ là bạn cùng lớp và bạn. Khi ngồi trong phòng kiểu Nhật, có góc trang trí Đối với phòng có góc trang trí (nơi có treo tranh chữ v.v.), dù lối vào ở vị trí nào thì “Kamiza” cũng là vị trí ở phía trước góc trang trí. Trong hình phía trên, số ① là vị trí cao nhất, số ② là vị trí cao tiếp theo. Nếu trong phòng không có góc trang trí thì số ③ sẽ là vị trí cao nhất, số ④ là vị trí cao tiếp theo. Ví dụ, nếu bạn đi ăn cùng khách hàng, cấp trên, anh/chị sempai (4 người) thì vị trí số ① là khách hàng, số ② là cấp trên, số ③ là anh/chị sempai, số ④ là bạn. Khi ngồi bàn tròn Khi ngồi bàn tròn thì chỗ ngồi sẽ hơi phức tạp. Vị trí xa lối vào nhất sẽ là vị trí cao nhất - số 1, tiếp theo là các vị trí được đánh số từ bé đến lớn. Khi có nhiều bàn Vị trí ngồi trong các phòng riêng sẽ được sắp xếp như phần giải thích phía trên. Khi ngồi trong phòng lớn và có nhiều bàn, bạn sẽ hơi khó phán đoán đâu là vị trí Kamiza. Vì thế, mình đã tổng hợp các quy tắc chỗ ngồi thông qua hình vẽ trên. Trong phòng lớn, vị trí “xa lối vào”, “vị trí sát tường” là vị trí Kamiza. Mời người lớn hơn ngồi vào vị trí Kamiza Khi bạn dùng bữa với người lớn hơn, bạn hãy để người ấy vào ngồi trước. Khi bạn ngồi sau cùng, hãy đảm bảo rằng đối phương đã ngồi vào vị trí cao nhất. Tuy nhiên, có nhiều người giữ ý và định ngồi vào vị trí thấp hơn. Khi thấy khách hàng định ngồi vào vị trí thấp hơn, bạn hãy nhanh chóng mời họ vào vị trí Kamiza nhé. Đây chính là quy tắc cơ bản khi dùng bữa của Nhật Bản. Nếu đối phương nói là muốn ngồi vị trí thấp hơn (Shimoza), bạn hãy để họ ngồi ở vị trí đó nhưng đây chỉ là ngoại lệ, nếu được thì hãy để họ ngồi ở vị trí cao. Nếu bạn hẹn ai đó ở nhà hàng, bạn hãy đến trước và ngồi chờ ở vị trí thấp hơn nhé. Dùng đũa chuyên để gắp thức ăn Gắp thức ăn từ đĩa lớn vào đĩa nhỏ của mình bằng đũa chuyên để gắp thức ăn Ở nhiều quốc gia, khi dùng bữa và ăn chung với ai đó, mọi người thường tự dùng đũa của mình để gắp thức ăn. Thế nhưng, ở Nhật Bản thì khác. Khi ăn, ngoài đũa của cá nhân, người Nhật thường dùng “Toribashi” - đũa chuyên để gắp thức ăn. Khi ăn chung, họ sẽ dùng Toribashi để gắp thức ăn từ đĩa lớn vào đĩa nhỏ của mình rồi đặt Toribashi về chỗ cũ, dùng đũa của mình để ăn. Khi ăn ở bên ngoài, nếu không có Toribashi, bạn hãy nhờ nhân viên nhà hàng mang đũa cho bạn nhé. Khi thấy người lớn hơn dùng Toribashi để gắp thức ăn vào đĩa của cá nhân, bạn cũng lấy và ăn món đó nhé. Nếu bạn chủ động mời người lớn hơn ăn món gì đó thì càng tốt nhé. Cách rót bia, rượu Khi uống bia (chai), rượu Nhật (Nihonshu), bạn sẽ phải tự rót đồ uống vào cốc, chén của mình. Mình sẽ giới thiệu về quy tắc rót bia, rượu trong trường hợp này. Khi rót cho người lớn hơn ・ Đối với chén đầu tiên, hãy chú ý quan sát và để người nhỏ hơn rót rượu cho người lớn hơn. Sau đó, khi chén của đối phương không còn rượu, bạn hãy rót thêm. Nếu đối phương nói “đủ rồi - もういいです” hoặc “từ giờ để tôi tự rót - 後は自分でやります” thì bạn sẽ dừng lại ở đó và không rót thêm. ・ Khi rót bia, bạn hãy quay nhãn của chai bia lên trên và cầm chai bằng tay phải. Bạn sẽ đỡ nhẹ phần dưới chai bằng tay trái. ・ Khi rót rượu Nhật từ bình, bạn hãy cầm bình bằng cả hai tay. Khi được người lớn hơn rót rượu cho Bạn hãy cầm cốc, chén bằng cả hai tay. Bạn sẽ cầm chắc bằng một tay, tay còn lại (phần đầu ngón tay) thì để dưới đáy cốc, chén. Khi ngồi trong phòng kiểu Nhật, một số người sẽ ngồi quỳ và cầm cốc, chén. Trước và sau khi được rót rượu cho, bạn hãy nói “cảm ơn - ありがとうございます”. Việc để nguyên cốc, chén trên bàn và giữ cốc bằng một tay, chờ đối phương rót rượu cho là việc thất lễ đối với người Nhật nên bạn hãy chú ý tới điều này và không làm như thế nhé. “Itadakimasu”, “Gochisosamadeshita” Người Nhật sẽ nói “Itadakimasu” trước khi ăn và “Gochisosamadeshita” sau khi ăn xong. Không cần nói thì các bạn cũng biết đây là lời mời trước khi ăn và lời nói cảm ơn sau bữa ăn của người Nhật. Thế nhưng, khi đi ăn cùng người lớn hơn (cấp trên, sempai v.v.) và người đó trả phần lớn tiền ăn thì đây là những lời nói quan trọng và cần thiết. Thêm vào đó, hãy để người lớn hơn ăn trước nhé. Sau khi tính tiền xong cũng nói “Gochisosamadeshita” Sau khi ăn xong, bạn sẽ nói “Gochisosamadeshita” nhưng ngay khi vừa thanh toán xong hoặc khi vừa ra khỏi cửa hàng, bạn hãy nói với người đã trả phần lớn tiền ăn là “Gochisosamadeshita”. Khi nói với cấp trên, người lớn hơn, câu nói này có nghĩa là “Cảm ơn bác/anh/chị đã mời cháu/em”. Khi nói với người của nhà hàng là “Gochisosamadeshita”, câu nói thể hiện ý nghĩa “đồ ăn rất ngon”, “ở đây rất thoải mái”, “cháu/em sẽ quay lại” v.v. “Gochisosamadeshita” là cách nói thể hiện lòng biết ơn nên bạn đừng quên nhé. Tổng kết Trong bài viết này, mình đã giới thiệu về quy tắc ứng xử khi dùng bữa ở Nhật, đặc biệt là thứ tự chỗ ngồi “Kamiza” và “Shimoza” v.v. Thêm vào đó, mình cũng đã giới thiệu thói quen sử dụng Toribashi - đũa chuyên để gắp thức ăn và cách rót rượu. Những quy tắc này sẽ giúp các mối quan hệ của bạn được bền chặt nên bạn hãy ứng dụng những quy tắc này vào thực tế nhé. Thêm vào đó, bạn đừng quên nói “Itadakimasu” và “Gochisosamadeshita”. Việc quen với tất cả các văn hoá của Nhật là một điều khó khăn nhưng nếu biết về các văn hoá này thì bạn có thể dễ dàng làm theo nên để xây dựng quan hệ với mọi người, chúng ta hãy cùng cư xử theo văn hoá của Nhật nhé.

Các bạn Việt Nam thân mến, năm 2023 theo âm lịch sẽ là năm Quý Mão, ở Việt Nam có nghĩa là con mèo nhưng có thể các bạn cũng đã biết, ở Nhật Bản, Mão có nghĩa là con thỏ. Việt Nam và Nhật Bản cùng có 12 con giáp nhưng trong số đó có 4 con vật khác nhau. Bài viết này tìm hiểu về ý nghĩa của từng con vật trong 12 con giáp này ở Việt Nam và Nhật Bản. Khởi nguồn của 12 con giáp 12 con giáp vốn bắt nguồn từ Trung Quốc. Truyền thuyết cho rằng thứ tự của 12 con giáp này là bắt nguồn từ việc Ngọc Hoàng tổ chức một cuộc thi chạy giữa các loài thú tới chúc mừng Ngọc Hoàng vào ngày 1 tháng 1, và lấy tên 12 con vật đến trước đặt tên cho mỗi năm. Trong cuộc thi, con trâu đến sớm nhất. Nhưng chú chuột lại ẩn trong tai trâu và khi chú trâu gần tới đích thì chuột ta nhảy ra tới đích sớm nhất. Con mèo không có tên trong 12 con giáp là do bị chú chuột đánh lừa nên ngày 2 tháng 1 mới đến chào Ngọc Hoàng Mão ở Nhật là con thỏ, còn ở Việt Nam là con mèo Vậy tại sao, cùng là chữ Mão (tiếng Hán viết là 卯) mà người Việt Nam lại đưa con mèo vào vị trí con thỏ trong 12 con giáp? Có nhiều cách lý giải, có thể kể tới 2 thuyết như sau. ・Chữ Mão「卯」trong tiếng Trung Quốc phát âm là 「Ma-o」, gần giống với từ “Mèo” trong tiếng Việt. ・Ở Việt Nam, thỏ không phải là loài động vật phổ biến trong cuộc sống của con người. Ngược lại, mèo chuyên bắt chuột không để chuột phá thóc, nên được coi là loài động vật thân thiết gần gũi với con người. Có thể vì vậy mà người Việt Nam chọn đưa con mèo vào 12 con giáp của mình. Ý nghĩa và tính cách liên quan tới 12 con giáp Nhật Bản Cách đọc Ý nghĩa Việt Nam Khác nhau Tính cách (theo văn hóa Nhật Bản) 子 Ne Chuột Tý Nhanh nhạy, con đàn cháu đống. 丑 Ushi Bò Sửu Trâu Nghiêm túc, chăm chỉ. Mạnh mẽ ra thành thực. 寅 Tora Hổ Dần Anh dũng, có năng lực phán đoán. 卯 U Thỏ Mão/mẹo Mèo Hiền lành, dịu dàng và an toàn. 辰 Tatsu Rồng Thìn Có năng lực lãnh đạo. 巳 Mi Rắn Tỵ Thông minh, hiểu biết và trường thọ. 午 Uma Ngựa Ngọ Hào phóng, dịu dàng. Khỏe mạnh và phong lưu. 未 Hitsuji Cừu Mùi Dê Người tốt tính, dễ tiếp xúc. Luôn bình tĩnh. 申 Saru Khỉ Thân Có trí thức cao, có năng lực thực hiện. 酉 Tori Gà Dậu Kiên trì, kinh doanh thịnh vượng. 戌 Inu Chó Tuất Trung thực, chăm chỉ. 亥 I Lợn rừng Hợi Lợn Khỏe mạnh, nhiệt huyết. Chữ viết và cách đọc tên 12 con giáp ở Nhật Bản như sau : 子 – Ne (Tý), 丑 – Ushi (Bò), 寅- Tora (Dần), 卯 – U (Thỏ), 辰 – Tatsu (Thìn), 巳 – Mi (Tỵ), 午 – Uma (Ngọ), 未 – Hitsuji (Cừu), 申 – Saru (Thân), 酉 – Tori (Dậu), 戌 – Inu (Tuất) và 亥- I (Lợn rừng). Trong 12 con giáp của Nhật Bản, ngoài Thố (thỏ) ra, còn có 3 con khác cũng không giống với Việt Nam. Đó là: Sửu ở Nhật là con bò, Mùi ở Nhật là con cừu và Hợi ở Nhật là con lợn rừng. Có thể là người Việt Nam đã thay thế tên những loài động vật gần gũi với cuộc sống con người để phù hợp với văn hóa của nước mình. Điểm đặc biệt là chỉ có Nhật Bản mới dùng từ “lợn rừng” (đọc là Inoshishi) vào năm Hợi (猪), còn các nước khác văn hóa 12 con giáp như Việt Nam, Tây Tạng, Thái Lan, Belarus, Bulgaria… thì đều dùng tên của con lợn chỉ con giáp “Hợi”. Một điểm thú vị là trong tiếng Nhật, từ Inoshishi (nghĩa là “lợn rừng”), được viết bằng tiếng Hán là “猪”, có nghĩa là “lợn” trong tiếng Trung Quốc. Còn trong tiếng Trung Quốc, khi muốn nói “lợn rừng”, người ta dùng chữ “野猪” (lợn hoang dã). Có lẽ do những yếu tố nói trên mà 12 con giáp của Việt Nam và Nhật Bản có những điểm khác nhau. Tuy nhiên, “Can chi” (干支）và “Thập nhị chi” (12 con giáp) là khác nhau. Nhưng ở Nhật Bản đa phần hiện nay chỉ dùng từ “干支” ( eto) để gọi chung. Ở Việt Nam nhiều người vẫn tin rằng tính cách của một con người có liên quan tới Can chi, nhưng ở Nhật thì hầu như không ai tin việc này. Ngược lại, nhiều người cho rằng tính cách con người phụ thuộc vào nhóm máu. Khi tôi còn nhỏ, hàng xóm có một bà lão rất hiền lành và biết nhiều về tính cách con người dựa trên ngày tháng và giờ sinh. Một hôm bà bảo “Cháu là con trâu. Sau này cuộc sống vất vả đấy. Nhưng may là sinh vào giờ buổi trưa nên cũng đỡ được phần nào”. Lúc đó tôi không hiểu lắm ý nghĩa của câu chuyện và cứ phân vân “Sao mình lại là con trâu”. Nhưng vì còn quá nhỏ nên không dám hỏi lại bà. Hiện nay, nhiều người Việt Nam vẫn tin rằng ngày sinh tháng đẻ có ảnh hưởng nhiều tới tính cách cũng như cuộc sống của con người. Tóm lược Trong bài viết này, chúng tôi đã giới thiệu sự khác nhau trong 12 con giáp của Việt Nam và Nhật Bản. Khởi nguồn từ truyền thuyết Ngọc Hoàng tổ chức cuộc thi chạy để chọn ra 12 con vật đến sớm nhất đặt tên cho mỗi năm. Tuy cùng ảnh hưởng văn hóa từ Trung Quốc nhưng 12 con giáp của Việt Nam có 4 con vật khác với 12 con giáp của Nhật Bản. Ngoài ra, người Nhật hiện không dùng 12 con giáp này để tiên đoán về tính cách và vận mệnh của con người. Năm nay là năm Quý Mão, chắc ở Việt Nam, hình ảnh của những chú mèo dễ thương sẽ tràn ngập khắp mơi. Ở Nhật là năm con Thỏ nên chắc sẽ không có những hình ảnh đó. Nếu có dịp về ăn Tết, các bạn hãy chụp nhiều ảnh để kỷ niệm năm Quý Mão nhé.

Nhật Bản có rất nhiều “chùa” và “đền", nhiều nơi đã trở thành địa điểm du lịch nổi tiếng. Vì tới thăm với mục đích du lịch v.v. nên nhiều bạn người nước ngoài không biết rõ sự khác biệt giữa chùa và đền ở Nhật. Vì vậy, trong bài viết này, chúng mình sẽ giới thiệu các đặc điểm của chùa và đền cũng như “điểm khác biệt về tôn giáo”, “điểm khác biệt về lối vào”, “các phong tục của Nhật liên quan đến đền chùa” v.v. [Nội dung bài viết] ・ Điểm khác biệt về tôn giáo ・ Điểm khác biệt về lối vào ・ Điểm khác biệt về cách khấn lễ ・ Phong tục đi lễ đầu năm v.v. ・ Những ngôi đền nổi tiếng linh thiêng ・ Điểm khác biệt giữa việc có thêm “O" hay không ・ Tổng kết Điểm khác biệt về tôn giáo Nói về chùa và đền, đầu tiên phải kể đến sự khác biệt về tôn giáo. Chùa là nơi thờ của Phật giáo, đền là nơi thờ của Thần đạo ・ Chùa = Phật giáo ・ Đền = Thần đạo Chùa Kinkakuji - Chùa Vàng (Kyoto) Như các bạn đã biết, Phật giáo là một tôn giáo có nhiều tín đồ trên khắp thế giới. Phật giáo khởi nguồn từ Ấn Độ, phát triển ở Trung Quốc, lan rộng và bén rễ ở nhiều nước châu Á. Phật giáo thờ “Phật”, tiêu biểu là Buddha. Đền Atsutajingu (Thành phố Nagoya) Thần đạo là tín ngưỡng riêng có của Nhật Bản. Thần đạo tôn thờ rất nhiều vị thần của thiên nhiên, con người, đất đai v.v. Người Nhật tin rằng các vị thần trú ngụ trong vạn vật trong thế giới tự nhiên và họ gọi điều đó là "Yaoyorozu no Kami". "Yaoyorozu" có nghĩa là "rất nhiều". Tên của các đền thờ Thần đạo Đền thờ Thần đạo có rất nhiều cách gọi, ví dụ như “〇〇 jinja”, “〇〇 jingu”, “〇〇 gu”, “taisha” v.v. Ngôi đền thờ Sugawara no Michizane - một học giả ở thế kỷ thứ 9 được gọi là “Tenmangu”. Ngôi đền thờ Tokugawa Ieyasu - một chỉ huy quân sự đã tạo ra thời kỳ Edo được gọi là “Toshogu”. “Tenmangu” và “Toshogu” có ở khắp các nơi ở Nhật Bản. Điểm khác biệt về lối vào Các công trình kiến trúc ở lối vào và trong khuôn viên chùa và đền có tên khác nhau. ・ Lối vào chùa = Yamamon - Sanmon ・ Lối vào đền = Torii Yamamon của Todaiji (Tỉnh Nara) “Yamamon” là lối vào chính thức của chùa. Sau khi đi qua cánh cổng này, bạn sẽ bước chân vào thế giới của Phật. Cũng có nơi viết và gọi đây là “Sanmon”. Torii của Tsurugaokahachimangu (Tỉnh Kanagawa) Ở lối vào đền, bạn sẽ thấy một công trình kiến trúc có tên là “Torii” và trông như thế này. Khi đi qua cánh cổng này, bạn sẽ bước vào thế giới linh thiêng. Điểm khác biệt về cách khấn lễ Chắp tay Điểm khác biệt lớn nhất trong cách khấn lễ ở chùa và đền là việc có vỗ tay hay không. Các bước khấn lễ ở chùa Khi khấn lễ ở chùa, bạn đừng vỗ tay. ① Cho tiền lễ vào trong hòm (có nơi không cho). ② Nếu có chuông (sợi dây thừng có chuông ở trên cao) thì rung chuông. Sau đó, chắp tay trước ngực và khấn lễ. ③ Cuối cùng cúi chào 1 lần rồi rời đi. Các bước khấn lễ ở đền Ở đền, chúng ta sẽ “ Cúi chào 2 lần → Đập tay 2 lần → Cúi chào 1 lần”. ① Sau khi cúi chào, cho tiền lễ vào trong hòm (có nơi không cho). ② Nếu có chuông thì rung chuông. Sau đó, cúi sâu 2 lần. ③ Đập tay 2 lần, chắp tay rồi khấn lễ. ④ Cuối cùng cúi chào 1 lần rồi rời đi. Phong tục đi lễ đầu năm v.v. Đi lễ Shichigosan Tôn giáo thể hiện trong các sự kiện trong năm Có nhiều người nói rằng “Người Nhật ít sùng đạo”. Phật giáo và Thần đạo là 2 tôn giáo lớn nhưng nhiều người không thường xuyên đi lễ chùa, đền. Thế nhưng, nhiều người Nhật thường đến đền chùa vào những dịp sau đây. Trong số đó, vào ngày lễ Shichigosan, họ chỉ đi tới đền. ・ Đi lễ đầu năm (Hatsumode) ・ Shichigosan: Nghi lễ cầu mong cho trẻ phát triển khoẻ mạnh ・ Cầu đỗ đạt trong các đợt thi đầu vào v.v. ・ Cầu tình duyên, cầu hôn nhân Đi lễ đầu năm (Hatsumode) Việc đi lễ chùa, đền vào đầu năm mới được gọi là “Hatsumode”. Đây là phong tục chào hỏi các vị thần phật, gửi lời cảm ơn vì năm cũ đã qua đi một cách bình an, cầu mong năm mới cũng sẽ khoẻ mạnh và bình an. Khi đó, nhiều người cũng sẽ cầu về đường kinh doanh, khoa cử, tình duyên v.v. Nhiều người Nhật không câu nệ trong việc đi lễ đầu năm thì phải đi chùa hay đi đền. Có người năm ngoái đã đi đền nên năm nay sẽ đi chùa. Cũng có người đi chùa và đi đền trong cùng một ngày. Những ngôi đền nổi tiếng linh thiêng Có một số ngôi đền rất thiêng với lời nguyện cầu ở một lĩnh vực nào đó. Chúng mình sẽ giới thiệu một vài ngôi đền trong số đó. Thần học vấn Ngôi đền thờ học giả - chính trị gia Sugawara no Michizane vào thế kỷ thứ 9 được gọi là “Tenmangu”, “Tenjin", “Sugawara jinja” v.v. Michizane là người rất thông minh, nhanh trí nên rất nhiều phụ huynh và học sinh tới đây để cầu thi đỗ. Dazaifu tenmangu ở tỉnh Fukuoka rất nổi tiếng với việc cầu học vấn, khoa cử. [iconpress id="local_1803" title="external link" style="color:#525252; font-size:22px;" ] Dazaifu tenmangu (Tỉnh Fukuoka) [iconpress id="local_1803" title="external link" style="color:#525252; font-size:22px;" ] Kitano tenmangu (Tỉnh Kyoto) [iconpress id="local_1803" title="external link" style="color:#525252; font-size:22px;" ] Osaka tenmangu (Tỉnh Osaka) Thần kết duyên, tình yêu Có rất nhiều ngôi đền nổi tiếng với việc kết duyên. Chúng mình sẽ giới thiệu một số đền tiêu biểu. [iconpress id="local_1803" title="external link" style="color:#525252; font-size:22px;" ] Tokyodai jingu (Tokyo) [iconpress id="local_1803" title="external link" style="color:#525252; font-size:22px;" ] Kawagoehikawa jinja (Tỉnh Saitama) [iconpress id="local_1803" title="external link" style="color:#525252; font-size:22px;" ] Shiroyama hachimangu (Tỉnh Aichi) [iconpress id="local_1803" title="external link" style="color:#525252; font-size:22px;" ] Tsuyunoten jinja (Tên thường gọi: Ohatsutenjin - Tỉnh Osaka) [iconpress id="local_1803" title="external link" style="color:#525252; font-size:22px;" ] Ikuta jinja (Tỉnh Hyogo) [iconpress id="local_1803" title="external link" style="color:#525252; font-size:22px;" ] Izumo oyashiro taisha (Tỉnh Shimane) Thần chuyển nhà [iconpress id="local_1803" title="external link" style="color:#525252; font-size:22px;" ] Hochigai jinja (Tỉnh Osaka) [iconpress id="local_1803" title="external link" style="color:#525252; font-size:22px;" ] Sarutahiko jinja (Tỉnh Mie) Điểm khác biệt giữa việc có thêm “O" hay không Khi nói chuyện, nhiều người Nhật thường gọi chùa là “otera”. Khi đó, “o” thể hiện sự tôn kính đối với ngôi chùa, đây trở thành cách nói lịch sự. Thế nhưng, không có ai gọi đền là “ojinja”. Các bạn có biết vì sao không? Lý do không phải vì người Nhật coi thường các ngôi đền, đây là chỉ là một cách gọi đã có từ lâu (quán ngữ). Không biết từ khi nào, cách gọi “otera” được lan rộng ở Nhật Bản. Có lẽ là vì đối với người Nhật, “otera” dễ phát âm và dễ nghe hơn là “tera”. Tổng kết Trong bài viết này, chúng mình đã giới thiệu về sự khác biệt giữa chùa và đền. Điểm khác biệt về tôn giáo: Chùa là Phật giáo, Đền là Thần đạo Điểm khác biệt về lối vào: Chùa là Yamamon hoặc Sanmon. Đền là Torii. Cách khấn lễ: Lễ ở chùa không vỗ tay. Ở đền thì cúi chào 2 lần → đập tay 2 lần → cúi chào 1 lần. Tôn giáo được thể hiện trong các dịp như đi lễ đầu năm, Shichigosan v.v. Có cách nói là “otera” nhưng không có cách nói là “ojinja”. Nếu bạn nhớ các đặc trưng và đặc điểm khác nhau của chùa và đền rồi tới thăm những nơi này, bạn sẽ hiểu rõ hơn về ngôi chùa, ngôi đền đó. Các đền chùa ở Nhật có không gian thiên nhiên và kiến trúc rất đẹp. Khi ở Nhật, bạn hãy thưởng thức những vẻ đẹp này nhé.

Ở Việt Nam, bạn trở nên quyến rũ hơn, thu hút hơn nhờ mùi hương từ một chai nước hoa xịn sò. Nếu như bạn dùng một mùi hương hơi mạnh một chút thì mọi người cũng không để ý gì. Nhưng ở Nhật thì khác. Nếu như bạn xịt nước hoa hơi mạnh một chút thì người ta sẽ “tránh xa”. Trong bài này chúng tôi xin giới thiệu về “cảm nhận về nước hoa thơm nồng” và “quan niệm về để râu” tại Nhật Bản. Nguyên tắc khi sử dụng nước hoa Trong khoảng 5-6 năm gần đây, xu hướng chơi nước hoa ở Việt Nam ngày càng trở nên thông dụng. Trên các nền tảng như Youtube hay Tiktok, không khó để bắt gặp những video khuyến khích các chàng trai, cô gái “không cần đẹp, không cần sang, chỉ cần thơm là ghi điểm”. Tôi có một cậu bạn trước khi sang Nhật du học có nhắn tin hỏi tôi vài kinh nghiệm sống. Trong cuộc trao đổi cậu tâm sự “em sẽ mang thật nhiều nước hoa sang để bản thân luôn được thơm tho”. Tôi hốt hoảng khuyên cậu ta dừng ngay ý định này. Quá thơm ở Nhật sẽ không được chào đón đâu. Ở Nhật, cách nói “Smell harassment”, tiếng Nhật viết là スメハラ (sumehara), có nghĩa là quấy rối mùi, dạo gần đây không còn lạ lẫm gì nữa. Đây là hiện tượng mùi của cơ thể hoặc ở miệng gây ảnh hưởng tới những người xung quanh. Ngoài mùi cơ thể, miệng, mùi mồ hôi, mùi thuốc lá…, mùi nước hoa đậm cũng gây cảm giác khó chịu với những người xung quanh. Người Nhật cũng có người thích dùng nước hoa, nhưng đa phần là loại thơm nhẹ nhàng. Nhưng nhiều người không thích những loại mùi nồng và mạnh. Sang tới Nhật bạn sẽ nhận ra những người Nhật xung quanh bạn hầu như không xịt nước hoa sử dụng bất kỳ hương liệu mạnh nào. Tôi có vài người bạn phương Tây sử dụng các mùi nước hoa nồng và nói chuyện với tôi rằng nhiều lúc trên xe điện họ thấy người Nhật tránh né ngồi cạnh... Người Nhật không thích nước hoa quá nồng Ở Nhật một số cửa hàng sushi thậm chí còn có hẳn quy định yêu cầu thực khách không xịt nước hoa mùi nồng khi vào cửa hàng. Bởi mùi thơm có thể sẽ lấn át cả mùi vị của thức ăn, ảnh hưởng tới quá trình thưởng thức thuần tuý của các thực khách khác. Vậy nên ở Việt Nam các bạn cứ xịt nước hoa thoải mái nhưng sang Nhật, nếu vẫn mê xịt nước hoa quá thì dùng những mùi nhẹ nhàng thôi, chứ đừng dùng quá hắc và khi xịt thì cũng xịt vừa phải thôi nhé. Đừng chơi mốt râu ria xồm xoàm Có lẽ do ảnh hưởng của văn hoá phương Tây mà rất nhiều đàn ông Việt coi một bộ râu rậm là biểu hiện của sự nam tính, bụi bặm. Đặc biệt sau khi trào lưu sử dụng xe phân khối lớn kết hợp với một cây jeans, đi giày Red Wings, nuôi râu rậm rạp này nọ được du nhập mạnh mẽ qua những bộ phim thì xu hướng giới trẻ để râu ngày càng mạnh. Tuy nhiên, văn hóa Nhật Bản, nhất là tại các công ty ở Nhật thì lại không coi việc để râu là một xu hướng thời thượng. Trong quá khứ, từ giai đoạn thế kỷ 16 – 17, để râu là biểu hiện của quyền lực ở Nhật. Tuy nhiên, sau chiến tranh thế giới thứ 2, văn hoá Nhật đã có sự thay đổi mạnh mẽ. Công nghiệp và kinh tế phát triển, thế hệ những salaryman (người làm công ăn lương) ra đời. Họ đi làm công sở, mặc những bộ vest bảnh chọe và xu hướng mặt mũi láng cóng trở nên thịnh hành. Một người đàn ông với tóc tai gọn gàng, ăn mặc lịch sự, mặt mũi nhẵn nhụi được coi là chuẩn mực ở Nhật. Gần đây, nhiều phụ nữ trẻ Nhật Bản bỏ nhiều tiền vào việc triệt lông toàn thân. Tôi có một vài người bạn nam giới người Nhật thậm chí còn không ngần ngại ghé các salon hoặc thẩm mỹ viện để triệt lông mặt, lông tay, lông chân. Họ cho rằng đó mới là tiêu chuẩn của sự gọn gàng, sạch sẽ. Thậm chí trong thời gian gần đây, xu hướng triệt cả lông nách cũng bắt đầu nở rộ. Tàu điện Metro Osaka Câu chuyện râu ria thậm chí từng trở thành một chủ đề được bàn tán xôn xao vào năm 2016, sau khi 2 nhân viên lái tàu của hãng Metro Osaka đâm đơn kiện chính quyền thành phố Osaka vì “họ đã bị đánh giá thấp năng lực làm việc, đơn giản chỉ vì họ không tuân theo quy định phải cạo râu”. Sau đó tòa ra phán quyết “Để râu là quyền tự do của con người” và ra lệnh cho chính quyền thành phố Osaka phải đền bù cho 2 nhân viên đó tới 440.000 yên. Sau câu chuyện “ầm ĩ” này, có lẽ định kiến của người Nhật đối với người để râu cũng phần nào giảm bớt. Tuy nhiên, việc các chàng trai Nhật ham mê việc triệt lông cũng một phần là do họ cho rằng “Việc triệt lông và cạo râu sẽ tạo ấn tượng tốt đối với các cô gái”. Vậy nên các bạn nào mà thích một bộ râu xồm xoàn, nam tính kiểu Mỹ thì “tém tém” lại nếu sống ở Nhật nhé.

Nếu đột ngột bạn gọi điện cho một người bạn Nhật nói rằng “Này, chạy ra cà phê tý đi” thì chắc sẽ gây khó cho người bạn đó. Phần do tính cách người Nhật không thích kế hoạch bị đảo lộn và một phần do đa phần họ rất bận với công việc hàng ngày nên khi đang đi làm mà dành ra “1 hoặc 2 giờ đồng hồ” là rất khó. Xin giới thiệu về cảm nhận “giờ làm việc” của người Nhật Bản. Những cuộc hẹn ngẫu hứng Trời đẹp. Bạn nổi hứng đi café ngắm phố. Nếu ở Việt Nam, bạn cứ thoải mái bốc điện thoại ngẫu hứng hẹn ngay ông bạn ra café. Nhưng ở Nhật, bạn có thể sẽ gây khó chịu với kiểu hẹn đột ngột thế này. Sở dĩ tôi nghĩ tới sự khác biệt này là vì chính tôi vừa có một trải nghiệm nhớ đời. Hôm 4/8 vừa qua, tôi trở lại thành phố Fukuoka thăm bạn bè. Dĩ nhiên là tôi có thông báo cho một vài người bạn ở Fukuoka về chuyến đi này, nhưng tôi chưa chốt với họ thời điểm sẽ có mặt. Thành phố Fukuoka Sau chuyến xe bus đêm kéo dài 11 tiếng từ Kyoto, tôi có mặt ở Fukuoka lúc 8 giờ sáng. Sau khi về hostel cất đồ, rửa mặt mũi, ăn bát ramen chống đói, tôi có khoảng 3-4 tiếng rảnh rỗi buổi trưa và quyết định gọi điện hẹn luôn một người bạn Nhật ra café hàn huyên. Chúng tôi gần 2 năm không gặp nhau. Đáng tiếc, kế hoạch thất bại. Người bạn Nhật tỏ ra rất ái ngại khi bị hẹn một cách đột ngột thế này. Cậu ta xin lỗi rất nhiều và rất thẳng thắn nói rằng, lẽ ra tôi nên thông báo kế hoạch từ trước, ít nhất là 2-3 ngày. Một cửa hàng cafe ở Việt Nam Trái lại ở Việt Nam, bạn tôi sẵn sàng tạm ngưng công việc đang dở tay để chạy ra ngồi café với tôi. Ra quán, anh ta cứ nói chuyện được 10 phút lại ngừng 5 phút để giải quyết việc này, việc nọ. Đối với tôi và cả cậu bạn kia, đây là chuyện bình thường. Nhưng đối với người Nhật, đã café thì ra café, công việc ra công việc, không có chuyện lẫn lộn. Một người bạn Nhật cho tôi biết như sau. Ở Nhật, trong giờ làm việc nếu không có lý do đặc biệt thì không mấy ai đi ra ngoài lâu cả. Kể cả những người làm công việc phải đi ra ngoài thì cũng có kế hoạch chặt chẽ cả ngày, nếu không xong việc thì công việc bị ứ đọng. Vì thế mà nếu có ai đột nhiên gọi điện rủ đi cà phê thì ít có ai có thể nhận lời được. Đa phần người Nhật đều có lịch làm việc chặt chẽ Người Nhật cũng có người nọ người kia nhưng nhìn chung họ không thích làm những gì nằm ngoài kế hoạch.Tôi đã nghĩ rằng đó là do văn hóa nhưng cũng không hẳn vậy. Người Nhật, đã đi làm thì không thể tranh thủ ra ngoài lâu được hoặc công việc có đi làm ở ngoài thì kế hoạch cũng rất chặt chẽ, không thể bỏ dở để cà phê đột xuất được. Vậy nên ai kết bạn với người Nhật thì chú ý sự khác biệt thú vị này nhé. Tại sao gạo Việt Nam được bán tại Nhật? Món ăn Việt với gạo Việt Nam Vào tháng 7 vừa qua, tại Tokyo diễn ra sự kiện quảng bá sản phẩm gạo Việt Nam lần đầu tiên được bày bán tại thị trường Nhật Bản. Người Nhật vốn chỉ ăn gạo trong nước nên sự kiện quảng bá gạo Việt Nam tại Nhật cũng trở thành đề tài được bàn tán. Về cơ bản thì người Nhật ăn gạo Japonica - giống gạo có hạt ngắn, tròn, cơm dẻo. Trong khi đó, gạo Việt Nam thuộc giống Indica, với hạt gạo dài, khô. Gạo Japonica dẻo và dính nên rất thích hợp để làm sushi. Nhưng gạo Việt Nam thì không làm sushi được. Vậy tại sao gạo Việt Nam đang được quảng bá ở Nhật như vậy? Món ăn dùng gạo Việt Nam Năm 2023 sẽ đánh dấu 50 năm hai nước Việt – Nhật thiết lập quan hệ ngoại giao. Chính phủ và các lĩnh vực tư nhân đều mong muốn nhân dịp này tăng cường mối quan hệ giữa hai bên. Một trong những nỗ lực này là việc quảng bá cho gạo của Việt Nam dựa trên một tập quán khá thú vị của người Nhật. Bạn có thể tò mò rằng tập quán đó là gì? Đó là việc người Nhật rất tôn trọng tập quán ẩm thực. Nếu như người Nhật nghĩ “À, hôm nay mình muốn nấu món Việt Nam” thì thường họ sẽ tìm mua gạo cũng như nguyên liệu nấu món ăn của Việt Nam để chế biến. Ban tổ chức sự kiện, có thể phần nào nắm bắt được đặc tính này của người Nhật và quảng bá cho gạo Việt Nam dựa trên thói quen này chăng. Ngược lại, nếu bạn đang ở Việt Nam và bỗng dưng thèm sushi. Tôi dám cá rằng bạn sẵn sàng dùng luôn gạo ở nhà để cuốn sushi, thay vì chạy ra siêu thị mua gạo Japonica. Nhưng với người Nhật, họ muốn món ăn đó ngoài hình thức, còn có cả hương vị gần giống với nguyên bản. Đây có thể sẽ là một dịp tốt cho gạo Việt Nam tại Nhật Bản. Học sinh đi du lịch không được mang điện thoại di động Con bạn đang học cấp 2 và nhà trường tổ chức một chuyến đi dã ngoại 3 ngày 2 đêm. Bạn sắm sửa đồ đạc cho con và dĩ nhiên là không quên nhét vào cặp con một chiếc điện thoại để “bố mẹ còn gọi điện hỏi thăm, cập nhật tình hình”. Chuyện bình thường đúng không? Nhưng ở Nhật, sẽ chẳng có chiếc điện thoại nào cả. Hầu hết các trường học ở Nhật tổ chức một chuyến đi du lịch, dã ngoại hoặc du lịch kết hợp học tập rất bài bản và nguyên tắc. Học sinh tuyệt đối không được mang theo điện thoại và thậm chí số tiền tiêu vặt mang theo người cũng bị giới hạn. Các chuyến “du lịch” ở trường tiểu học và trung học cơ sở của Nhật đều là một phần của “giờ học” nên việc không được mang điện thoại di động là điều hiển nhiên. Vì đây là “giờ học” mà. Quả là một lý do khá thú vị đúng không. Học sinh đi du lịch học tập (Đền Toshogun, tỉnh Tochigi) Nếu như ở Việt Nam cha mẹ sẽ rất lo lắng nếu con đi du lịch theo trường mà không mang theo điện thoại di động. Nhưng ở trường học Nhật Bản thì việc quản lý học sinh khá chặt chẽ. Trong thời gian con đi du lịch với trường thì các thầy cô sẽ có trách nhiệm quản lý học sinh. Nhà trường sẽ bố trí người chụp ảnh cho học sinh, gửi vào email mà phụ huynh đăng ký để bố mẹ cập nhật tình hình con cái. Vậy là đủ. Ngoài ra, nếu mang theo điện thoại, các em sẽ có xu hướng dùng điện thoại trong thời gian dài và không có dịp trò chuyện với bạn bè cùng lớp. Đây cũng là một lý do thú vị. Tuy nhiên theo một phụ huynh người Nhật thì đối với học sinh trung học phổ thông thì việc mang theo điện thoại di động khi đi du lịch theo trường cũng là điều bình thường. Ở những trường dù cấm mang theo điện thoại thì cũng có những trường hợp học sinh giấu diếm mang điện thoại theo người.