Blog

Ngày 3/3 Hinamatsuri – Lễ hội dành cho bé gái

220221-hinamatsuri-1
24/02/2022

Nếu bạn sống ở Nhật hoặc có dịp đến Nhật Bản vào thời điểm cuối tháng 2, bạn sẽ được thấy tại các sân bay, công sở, hay các trung tâm mua sắm lớn đều trưng bày các bộ búp bê lớn kèm theo rất nhiều phụ kiện trang trí rực rỡ. Đó chính là Hinamatsuri – Lễ hội búp bê dành cho bé gái ở Nhật Bản. Vậy đây là một lễ hội như thế nào? Chúng ta cùng thử tìm hiểu nhé.

Lịch sử của lễ hội

Có nhiều giả thuyết về nguồn gốc của lễ hội Hinamatsuri của Nhật Bản, nhưng một trong những giả thuyết có sức thuyết phục nhất là lễ hội bắt nguồn từ thời Heian (794~1185) ở Kyoto.

Vào thời kỳ Edo, lễ hội này diễn ra vào ngày 3/3 hằng năm với tên gọi Momo no sekku – tức là Tiết hoa đào, do dịp này vốn được tính theo âm lịch, là dịp hoa đào nở rộ. Nếu như dịp 5/5, tức “Tiết Đoan Ngọ” là lễ hội dành cho bé trai ở Nhật Bản thì “Tiết hoa đào” là ngày lễ cầu may mắn và sức khoẻ, ước nguyện cho các cô con gái một cuộc sống hạnh phúc viên mãn.

Búp bê Hinaningyo

Vào dịp này, các gia đình có con gái thường trưng bày một bộ búp bê đặc biệt gọi là Hinaningyo (雛人形) trong vòng vài tuần trước ngày 3/3. Loại búp bê này được làm theo phong cách trang phục của tầng lớp quý tộc thời Heian. Những bộ búp bê nhỏ thì chỉ có đôi búp bê gọi là Dairibina. Còn các bộ búp bê lớn thì có nhiều tầng, phía trên cùng là búp bê Dairibina còn phía dưới và các loại búp bê khác và các đồ trang trí.

Dairibina tượng trưng cho thiên hoàng và hoàng hậu còn các búp bê khác tượng trưng cho những người giúp việc, nhạc công, võ sỹ của thiên hoàng. Ngoài ra, người ta còn bày thêm và các loại tủ đựng quần áo, bánh kẹo và cả rượu trắng nữa.

Món ăn truyền thống trong dịp Hinamatsuri

Chirashizushi (đĩa giữa) và món canh ngao hamaguri (góc dưới, bên trái)

Những loại bánh kẹo thường ăn trong dịp Hinamatsuri.

・Hishimochi: Bánh dày hình bình hành, một loại bánh dày ngọt, 3 tầng màu cắt theo hình bình hành.
・Hina-arare: Bỏng gạo ngào đường.

Còn món ăn truyền thống trong Hinamatsuri thì thường có các món sau.

・Chirashizushi: Tức cơm sushi trộn với cá sống và các nguyên liệu khác đầy màu sắc.
・Canh ngao Hamaguri suimono: Nhiều gia đình dùng nghêu (asari) thay cho ngao hamaguri. Do loài nhuyễn thể này có hai cái vỏ nó khép vừa khít với nhau, nên món canh này thể hiện lòng mong muốn của cha mẹ, họ mong cho con gái mình sẽ tìm được người chồng xứng đôi vừa lứa, hợp nhau như đôi vỏ ngao.

Vào ngày 3/3, các trường học phổ thông ở Nhật cũng thường có những món ăn truyền thống như thế này vào bữa trưa tại trường. Nếu bạn đi chợ vào những ngày đầu tháng 3, bạn sẽ thấy các siêu thị bán rất nhiều ngao, cũng như nhiều cành hoa đào, hoa cải nanohana, cơm sushi … Nhìn những mặt hàng như vậy được bày bán ở siêu thị, chắc hẳn ai ai cũng cảm nhận được “mùa xuân đang đến gần”.

Người Việt Nam tại Nhật và lễ hội Hinamatsuri

Búp bê Hinaningyou bằng giấy thủ công, do trẻ người Việt gấp ở nhà trẻ

Hiện nay có rất nhiều gia đình Việt Nam sinh sống tại Nhật. Chia sẻ cảm nhận chung về lễ hội dành cho các bé gái Hinamatsuri, không chỉ các gia đình có con gái, mà ngay cả những du học sinh, người đi làm cũng đều công nhận rằng đây là một lễ hội rất đẹp, nhẹ nhàng và rất ý nghĩa. Một số người Việt Nam sinh sống tại Nhật cho biết như sau.

Chị Kiều (sống tại tỉnh Chiba)

Chị Kiều biết tới ngày Hinamatsuri từ lúc bé gái nhà chị đi học mẫu giáo. Vào ngày này bé thường được trường tặng quà bánh được để trong túi giấy có vẽ hình Hinaningyou rất đẹp cùng những hình búp bê Hinaningyo do chính tay bé cắt dán, tô màu. Vào ngày Hinamatsuri, chị Kiều cũng thường làm cơm sushi vào bữa tối và các bé được chọn bánh bé thích, ba mẹ sẽ mua bánh cho bé.

Chị Thảo (sống tại Tokyo)

Chị Thảo là một bà mẹ Việt có hai con gái và đang sống ở Tokyo. Chị cho biết ban đầu do chưa biết phong tục này nên khi chị sinh con gái đầu lòng, ông bà nội tặng búp bê làm chị rất cảm động. Chị biết thêm phong tục phải cất dọn búp bê đi ngay sau ngày 3/3 vì được ông bà gọi điện dặn “phải cất ngay bộ búp bê đi sau khi hết ngày 3/3 để tránh cho con bị ế”.

Chị Bích Hạnh (sống tại Tokyo)

Không chỉ những gia đình Nhật – Việt quan tâm đến Hinamatsuri, cả những gia đình người Việt cũng tổ chức Hinamatsuri cho các con gái của mình. Chị cho biết “Vì con sống ở Nhật từ bé, hiểu và tiếp xúc với văn hóa Nhật nên gia đình cũng luôn để ý đến những ngày lễ truyền thống như thế này để “bày biện búp bê làm bằng tay và những búp bê nhỏ làm bằng vải”.

Tôi được biết nhiều gia đình Việt ở Nhật cố gắng nấu những món ăn truyền thống của Nhật hoặc dẫn con đi tham quan triển lãm búp bê Hinaningyo trong những ngày này. Đây chính là những cầu nối văn hóa, con người giữa hai nước.

Các lễ hội trưng bày búp bê Hinaningyo nổi tiếng

Lễ hội ở Kasuisai

Chúng tôi xin giới thiệu một số lễ hội/ triển lãm búp bê Hinaningyou lớn tại Nhật.

Kasuisai Hinamatsuri

Là lễ hội trưng bày búp bê Hinaningyo ở tỉnh Shizuoka, một trong những lễ hội Hinamatsuri lớn nhất ở Nhật Bản. Bục trưng bày Hinaningyo ở đây có tới 32 tầng, với khoảng 1.200 búp bê.

・ Thời gian: 1/1 ~ 31/ 3 năm 2022
・ Thời gian mở cửa: 8:00 ~ 17:00
・ Phí vào cửa: 500 yên (học sinh tiểu học trở xuống: miễn phí)
・ Địa điểm: Tỉnh Shizuoka, thành phố Fukuroi, Kuno 2915-1

Konosu Bikkuri Matsuri

Quận Iwatsuki ở thành phố Saitama và thành phố Konosu ở tỉnh Saitama là 2 địa điểm nổi tiếng với việc sản xuất búp bê Hinaningyou. Ở thành phố Konosu, lễ hội búp bê lớn được trưng bày tại một trung tâm mua sắm gần ga Konosu (tuyến đường sắt JR) theo kiểu kim tự tháp với tên gọi “Kim tự tháp búp bê Konosu”. Năm 2020 lễ hội này trưng bày 1.655 con búp bê Hinaningyou.

・ Thời gian: 18/2 ~ 5/3 năm 2022
・ Giờ mở cửa: 10:00 ~ 21:00 (ngày 5/3 đóng cửa vào lúc 15:30)
・ Ga Konosu (tuyến đường JR) cách ga Ueno (Tokyo) khoảng 50 phút đi tàu

Hinamatsuri tại thành phố Suzaki, tỉnh Nagano

Triển lãm trưng bày búp bê Hinaningyou tại Art Park Suzaka có tên là “三十段飾り 千体の雛祭り” – “Ba mươi tầng – một ngàn búp bê Hinamatsuri”. Tổng cộng có khoảng 6.000 búp bê Hinaningyo được trưng bày ở 3 khu vực tại đây.

・ Thời gian: 15/1 ~ 28/6 năm 2022
・ Giờ mở cửa: 9:00 ~ 17:00 (Giờ vào cửa đến 16:30)
・ Giá vé vào cửa: 500 yên (học sinh trung học phổ thông và dưới 18 tuổi miễn phí)
・ Địa chỉ: Tỉnh Nagano, thành phố Suzaka, Nobe 1386-8

Tổng kết

Cặp búp bê Dairibina

Lễ hội búp bê Hinamatsuri là ngày lễ truyền thống của Nhật Bản, nhằm cầu mong sức khỏe và hạnh phúc cho các bé gái. Nhiều người Việt Nam sống ở Nhật Bản cũng có cảm giác thân thuộc với những sự kiện trong ngày lễ này. Các bạn hãy cùng đi ngắm những con búp bê Hinaningyo được trưng bày tại các trung tâm mua sắm, cùng ăn thử những món ăn, bánh kẹo truyền thống của ngày lễ này để cảm nhận thêm niềm vui trong văn hóa Nhật Bản nhé.